Τίτλος – επωνυμία
Asociación de Ecoturismo en España
Πεδίο εφαρμογής / τομέας / κλάδος
Οικοτουρισμός
Χώρα / Περιοχή
Ισπανία
Γιατί είναι καλή πρακτική;
Η Ένωση Οικοτουρισμού της Ισπανίας (Asociación de Ecoturismo en España) θεωρείται μία καλή πρακτική οικοτουριστικού δικτύου, καθώς μέσα από τη συμμετοχή τοπικών φορέων και επιχειρήσεων και σε συνεργασία με το Υπουργείου Τουρισμού της Ισπανίας κατάφερε να αναδείξει το οικοτουριστικό προϊόν της χώρας και να φέρει οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη στις περιοχές που αναφέρεται.
Πώς εφαρμόζεται;
Η Ένωση Οικοτουρισμού της Ισπανίας είναι μια μη κερδοσκοπική ένωση που δημιουργήθηκε το 2010 για την προώθηση του βιώσιμου τουρισμού σε προστατευόμενες περιοχές. Η σύστασή της ήταν αποτέλεσμα της πρωτοβουλίας του Υπουργείου Τουρισμού, για δημιουργία ενός φορέα που θα συμβάλλει στην «Προώθηση του Φυσικού Τουρισμού», όπως αναφέρονταν στο αντίστοιχο στρατηγικό σχέδιο που εκπόνησε το 2005.
Σήμερα, ο φορέας αποτελείται κυρίως από ενώσεις τουριστικών επιχειρηματιών που βρίσκονται σε φυσικούς τόπους, φορείς διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών, δημόσιες διοικήσεις διαχείρισης τουρισμού, ομάδες αγροτικής ανάπτυξης, φορείς προστασίας της φύσης, πανεπιστήμια και εταιρείες που ειδικεύονται στον τουρισμό και στόχος του είναι η παροχή συνεργατικών, καινοτόμων και βιώσιμων λύσεων για την προώθηση του οικοτουρισμού σε αυτούς τους φυσικούς προορισμούς.
Για την επίτευξη των στόχων της, η Ένωση Οικοτουρισμού της Ισπανίας συμβάλλει:
- στην ενίσχυση των προστατευόμενων φυσικών περιοχών ως προορισμών οικοτουρισμού,
- στη θεσμική και ιδιωτική προώθηση του οικοτουρισμού,
- στη βελτίωση των γνώσεων για τον κλάδο,
- στην προώθηση της καινοτομίας και της ψηφιοποίησης,
- στην προώθηση και επικοινωνία,
- στην εμπορία και
- στην αξιολόγηση του οικοτουριστικού προϊόντος της Ισπανίας.
Η Ένωση Οικοτουρισμού της Ισπανίας είναι στην πραγματικότητα η διαχειριστική οντότητα του οικοτουριστικού προϊόντος στην Ισπανία και με την πρωτοβουλία της «Soy Ecoturista» (I am Ecoturista) συγκεντρώνει προορισμούς (φορείς διαχείρισης) και εταιρείες που προσφέρουν αυθεντικές εμπειρίες οικοτουρισμού σε προορισμούς που είναι αναγνωρισμένοι ως προστατευόμενοι (πχ. εθνικά και φυσικά πάρκα, γεωπάρκα, περιοχές Natura 2000, κ.λπ.). Οι προορισμοί και οι εταιρείες που αποτελούν μέλη της Ένωσης πρέπει να πληρούν μια σειρά περιβαλλοντικών και κοινωνικών απαιτήσεων που εγγυώνται τη συμβολή τους στη διατήρηση της βιοποικιλότητας και στην τοπική ανάπτυξη. Οι απαιτήσεις αυτές μπορεί να είναι εκείνες που καθορίζονται από την Ευρωπαϊκή Χάρτα για τον Αειφόρο Τουρισμό σε Προστατευμένους Τόπους της Ομοσπονδίας EUROPARC, ή παρόμοια συστήματα όπως Γεωπάρκα, Δίκτυο Natura 2000 κτλ. Επιπλέον όμως, το σήμα «Soy Ecoturista» έχει επίσης ένα δικό του βασικό σύνολο απαιτήσεων που είναι σύμφωνες με τα προαναφερθέντα συστήματα.
Σήμερα, η Ένωση αποτελείται πάνω από 2.000 μικρές επιχειρήσεις-μέλη, σχεδόν όλες σε αγροτικές περιοχές, αλλά και σε προστατευμένα παράκτια περιβάλλοντα. Επίσης έχει 64 συνεργάτες σε 14 αυτόνομες κοινότητες της Ισπανίας, που εκπροσωπούν περισσότερους από 40 προστατευόμενους φυσικούς προορισμούς. Για την προώθηση του ανωτέρω οικοτουριστικού προϊόντος, ο φορέας δημιούργησε την διαδικτυακή πύλη «Soy Ecoturista», όπου προωθούνται οι παρακάτω οικοτουριστικές περιοχές και υπηρεσίες:
- Φυσικοί τόποι
Προβάλλονται οι αναγνωρισμένοι οικοτουριστικοί προορισμοί της Ισπανίας (42 συνολικά), δηλαδή προορισμοί που φιλοξενούν προστατευόμενες φυσικές περιοχές όπως Εθνικά και Φυσικά Πάρκα, Αποθέματα Βιόσφαιρας, Γεωπάρκα, Περιοχές Δικτύου Natura 2000 κ.λπ. Σε αυτούς τους προορισμούς, οι τοπικοί παράγοντες συνεργάζονται και έχουν αναλάβει μια σειρά δεσμεύσεων για την προώθηση του υπεύθυνου τουρισμού, τη περιβαλλοντική διατήρηση και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων. Για κάθε προορισμό δίνεται πλήρης περιγραφή για τα χαρακτηριστικά του και παράλληλα προβάλλονται όλες οι δράσεις βιωσιμότητας που εφαρμόζονται από τον εκάστοτε φορέα διαχείρισης στο πλαίσιο της προστασίας του. Δίνονται επιπλέον πληροφορίες για τα αξιοθέατα, τα τοπικά προϊόντα και τις δραστηριότητες που μπορεί να κάνει ο οικοτουρίστας (πχ. πεζοπορία και ποδηλασία σε προτεινόμενες διαδρομές, κτλ.) και ειδικές οδηγίες για κάθε τόπο. - Καταλύματα
Προβάλλονται προτάσεις διαμονής (πχ. ξενοδοχεία, ιδιωτικά σπίτια και διαμερίσματα, camping, κτλ.) και για κάθε πρόταση γίνεται αναφορά στην περιβαλλοντική και αειφορική δέσμευση του καταλύματος, καθώς και στις υπηρεσίες και το κόστος του. - Δραστηριότητες
Προωθείται μία ποικιλία από δραστηριότητες υπαίθρου όπως πεζοπορία, ποδηλασία, καγιάκ, ιστιοπλοΐα, σαφάρι, παρατήρηση (χλωρίδας, πανίδας, ηλίου, αστεριών κτλ.), καταδύσεις, παρασκευή αρτοποιημάτων, ύφανση σε αργαλειό, κηπουρική, σπηλαιοτουρισμός, επισκέψεις σε οινοποιεία, τυροκομεία, φάρμες, ιστορικούς, πολιτιστικούς και καλλιτεχνικούς χώρου και άλλες δραστηριότητες. Στις πληροφορίες κάθε δραστηριότητας γίνεται αναφορά στην περιβαλλοντική και αειφορική δέσμευση της εταιρείας, στο κόστος και τις υπηρεσίες που συμπεριλαμβάνονται σε αυτήν, στη διάρκεια και τον τόπο πραγματοποίησης και άλλες συνοδευτικές πληροφορίες που χρειάζεται να γνωρίζει ο επισκέπτης. - Αποδράσεις
Προωθούνται θεματικά ολιγοήμερα πακέτα αποδράσεων στην ύπαιθρο που περιλαμβάνουν κάποια δραστηριότητα υπαίθρου, διαμονή, φαγητό κτλ. Οι αποδράσεις αυτές μπορεί να αφορούν δραστηριότητες όπως φωτογράφηση στη φύση, διαλογισμό, yoga retreat, πεζοπορία κτλ. Για τα προσφερόμενα πακέτα δίνονται πληροφορίες όπως το κόστος, οι υπηρεσίες που συμπεριλαμβάνονται σε αυτό, το πρόγραμμα της απόδρασης κτλ. - Προϊόντα γης
Στο πλαίσιο προώθησης της τοπικής γαστρονομίας και των προϊόντων της Ισπανίας, προωθούνται όλες οι γαστρονομικές δραστηριότητες που προσφέρονται από τα μέλη της Ένωσης. Από εστιατόρια, μέχρι επισκέψεις σε οινοποιεία, φάρμες, τυροκομεία, κονσερβοποιεία, μελισσοκομεία κτλ.
Όλοι οι ανωτέρω προορισμοί (φορείς διαχείρισης) και εταιρείες παροχής υπηρεσιών είναι μέλη της Ένωσης και έχουν αποκτήσει το σήμα «Soy Ecoturista». Επιπλέον, για τη διευκόλυνση του οικοτουρίστα, οι κρατήσεις και η πληρωμή κάθε υπηρεσίας μπορεί να πραγματοποιηθεί στην ίδια την πλατφόρμα της Ένωσης.
Πέραν των ανωτέρω ενεργειών, άλλες πρωτοβουλίες της Ένωση για προώθηση του οικοτουρισμού στην Ισπανία είναι η συμμετοχή της στο έργο «Ecotourism Experiences: Sustainability and Digitalization of the Ecotourism Experience Network in Spain», το οποίο στοχεύει στη βελτίωση της βιωσιμότητας, της ψηφιοποίησης και της επικοινωνίας των εμπειριών του οικοτουριστικού προϊόντος της χώρας. Επιπλέον είναι εταίρος στο έργο «Green Spain Ecotourism Corridor» από το οποίο θα προκύψει η πρώτη μεγάλη διαδρομή οικοτουρισμού στην Ισπανία.
Τέλος, από το 2016 υλοποιεί ετησίως το Εθνικό Συνέδριο Οικοτουρισμού, με στόχο να τεθούν οι βάσεις και τα κριτήρια για την επαρκή ανάπτυξη του οικοτουρισμού στη χώρα σε συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Το πρώτο Εθνικό Συνέδριο Οικοτουρισμού αποτέλεσε ορόσημο για τον οικοτουρισμό, καθώς δημιουργήθηκε η Διακήρυξη Daimiel, ένας οδικός χάρτης για τη βελτίωση του οικοτουριστικού προϊόντος.
Πού εφαρμόζεται;
Οι δραστηριότητες της Ένωσης Οικοτουρισμού της Ισπανίας απευθύνονται σε όλους όσους ενδιαφέρονται να γνωρίσουν τα ιδιαίτερα και αναγνωρισμένα φυσικά τοπία της Ισπανίας μέσα από ποικίλες δραστηριότητες που παρέχονται από επαγγελματίες της υπαίθρου, τα οποία προωθούνται από την ίδια την Ένωση.
Πότε εφαρμόστηκε;
Η Ένωση Οικοτουρισμού της Ισπανίας δημιουργήθηκε το 2010.
Αποτελέσματα
Για την μέτρηση των αποτελεσμάτων των δράσεων ανάπτυξης του οικοτουρισμού, η Ένωση δημιούργησε το 2017 το Παρατηρητήριο Οικοτουρισμού, με την υποστήριξη και χρηματοδότηση του Υπουργού Τουρισμού. Σκοπός του Παρατηρητηρίου είναι η καλύτερη κατανόηση του προφίλ και των καταναλωτικών συνηθειών των οικοτουριστών (ζήτηση), καθώς και των τοπικών τουριστικών υπηρεσιών (προσφορά) που συνθέτουν το οικοτουριστικό προϊόν της Ισπανίας. Το Παρατηρητήριο Οικοτουρισμού, το οποίο συλλέγει δεδομένα ήδη από το 2018, εκπονεί ετησίως 3 έρευνες:
- μια έρευνα ζήτησης, που απευθύνεται σε ταξιδιώτες που έχουν μείνει ή έχουν πραγματοποιήσει μια δραστηριότητα από τις εταιρείες-μέλη της Ένωσης,
- μια έρευνα σε επιχειρηματίες-μέλη της Ένωσης,
- μία έρευνα για διαχειριστές τουρισμού προορισμών που συνεργάζονται με την Ένωση.
Τα αποτελέσματα από την έρευνα προσφοράς των οικοτουριστικών προορισμών που πραγματοποιήθηκε το 2023 έδειξαν ότι:
- Ο αριθμός των τουριστών αυξήθηκε την μη τουριστική σεζόν, αποδεικνύοντας ότι ο οικοτουρισμός μπορεί να συμβάλλει στην διεύρυνση της. Το φθινόπωρο είναι η εποχή που παρατηρήθηκε η μεγαλύτερη αύξηση, ακολουθούμενη από τον χειμώνα και την άνοιξη.
- Η μέση πληρότητα ανά έτος αυξήθηκε από το 2022 και παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση (30,7%) στον αριθμό των πελατών ανά εταιρεία στις διάφορες κατηγορίες υπηρεσιών (εκτός από τα ταξιδιωτικά γραφεία).
- Οι δραστηριότητες οικοτουρισμού ήταν οι πιο δημοφιλείς από τις παρεχόμενες υπηρεσίες που προσφέρονται στους προορισμούς.
- Οι επιχειρήσεις (εκτός των κέντρων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και των εταιριών παροχής δραστηριοτήτων) απασχόλησαν κατά μέσο όρο 3 άτομα ως μόνιμο προσωπικό και 2 άτομα περιστασιακά, τα οποία είναι κυρίως γυναίκες.
Στην έρευνα συμμετείχαν 300 επιχειρήσεις (208 επιχειρήσεις το 2022) οι οποίες δραστηριοποιούνται σε 40 οικοτουριστικούς προορισμούς, σε 12 διαφορετικές αυτόνομες κοινότητες της Ισπανίας.
Πληροφορίες
Η Ένωση Οικοτουρισμού της Ισπανίας, για την εξασφάλιση μεγαλύτερης συμμετοχής στην έρευνα που αφορά την τουριστική ζήτηση, υλοποιεί κλήρωση των οικοτουριστών που συμμετέχουν σε αυτήν και ο νικητής κερδίζει μια ακόμη απόδραση 2 ατόμων σε έναν από τους συμμετέχοντες προορισμούς. Η κλήρωση γίνεται κάθε 4 μήνες και ο νικητής κάθε κλήρωσης μπορεί να επιλέξει το βραβείο του από μία αναρτημένη λίστα οικοτουριστικών πακέτων.
Η επίσημη ιστοσελίδα της Ένωσης Οικοτουρισμού της Ισπανίας είναι: https://soyecoturista.com/en/
