Τίτλος – επωνυμία
Bourgogne-Franche-Comté Tourisme
Πεδίο εφαρμογής / τομέας / κλάδος
Οινοτουρισμός
Χώρα / Περιοχή
Γαλλία, Βουργουνδία
Γιατί είναι καλή πρακτική;
Η περίπτωση του οινοτουρισμού της Βουργουνδίας θεωρείται μία καλή πρακτική καθώς, παρά τη φήμη και την ιστορία της περιοχής στον κλάδο της αμπελουργίας, έχει γίνει μία μεγάλη προσπάθεια προκειμένου να διατηρηθεί αυτή η φήμη μέσα στα χρόνια, μέσα από προϊόντα και υπηρεσίες που ανταποκρίνονται στις σημερινές ανάγκες και τη ζήτηση της αγοράς. Η Περιφέρεια της Βουργουνδίας (Περιφέρεια Βουργουνδία-Φρανς-Κοντέ), κύριος πρεσβευτής της αμπελοοινικής παράδοσης της περιοχής, με εργαλείο τον στρατηγικό σχεδιασμό αξιοποιεί τα ισχυρά της πλεονεκτήματα, όπως η μακρόχρονη ιστορία του οίνου της και συστήνει ένα τουριστικό ποιοτικό προϊόν αριστείας το οποίο αξίζει να δοκιμαστεί και να εξερευνηθεί από τον επισκέπτη.
Πώς εφαρμόζεται;
Η Περιφέρεια της Βουργουνδίας έχει μια πλούσια οινική κληρονομιά. Κάποιοι από τους αμπελώνες της είναι διεθνώς αναγνωρισμένοι, όπως οι αμπελώνες της Βουργουνδίας, των οποίων τα αμπέλια έχουν καταχωρηθεί ως μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς και αποτελούν μια πραγματική οινοτουριστική προσφορά.
Η οινική ιστορία της Βουργουνδίας χρονολογείται από τον ρωμαϊκό αποικισμό, με την καλλιέργεια των πρώτων αμπελώνων. Μετά την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, η αμπελοκαλλιέργεια ελεγχόταν από την Εκκλησία, μέχρι τη Γαλλική Επανάσταση. Μέχρι τότε το αμπέλι δεν αποτελούσε παράγοντας έλξης για τον καταναλωτή και ακόμη λιγότερο για τον τουρίστα. Ωστόσο, στις αρχές του 20ου αιώνα αυτό άρχισε σταδιακά να αλλάζει και το κρασί αντιμετωπίζεται ως πολιτιστικό αγαθό, άξιο ενδιαφέροντος και μάλιστα ως παράγοντας ελκυστικότητας. Μάλιστα, έπειτα από διαδοχικές κρίσεις στην οινική παραγωγή, η Βουργουνδία ξεκινά μια διαδικασία διαμόρφωσης μιας περιφερειακής ταυτότητας, με στόχο να προσελκύσει τουρίστες στην περιοχή.
Το κρασί και η γαστρονομία γίνονται σιγά σιγά αντικείμενο διαχείρισης των πολιτικών παραγόντων του τόπου αλλά και των ίδιων των επαγγελματιών του κλάδου, ως σημαντικά περιουσιακά στοιχεία για προώθηση. Ήδη από τη δεκαετία του 1920, η Βουργουνδία ξεκινά να προωθεί την ιστορική και πολιτιστική της κληρονομιά και να δημιουργεί μια ολοκληρωμένη περιφερειακή εικόνα που βασίζεται στην αμπελοκαλλιέργεια, τη γαστρονομία, τον πολιτισμό, την αρχιτεκτονική και τη φυσική κληρονομιά. Η έμφαση στην μακρά οινική ιστορία του τόπου, ήταν ο εγγυητής της ποιότητας των αμπελώνων και των «εκλεκτών» κρασιών που προσφέρονται. Τα κάστρα, τα μοναστήρια, οι ιστορικοί αμπελώνες αποτελούσαν μέχρι τότε την εικόνα της Βουργουνδίας. Ωστόσο, μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και την άφιξη νέων ανταγωνιστικών χωρών παραγωγής (Αμερική), η οινοτουριστική πολιτική αλλάζει. Τουριστικές πρωτοβουλίες όπως η δημιουργία οινικών εμπειριών στα οινοποιεία και τους αμπελώνες, οι οποίες αναδύθηκαν πρώτα στην Αμερική, αποτέλεσαν νέα πρακτική και στην Ευρώπη. Η Βουργουνδία ακολούθησε τις νέες τάσεις και σήμερα προσφέρει ανάλογες οινικές εμπειρίες.
Η προβολή του οινοτουρισμού ενισχύθηκε και συνεχίζει να ενισχύεται από το κράτος, τις τοπικές αρχές, τις διεπαγγελματικές οργανώσεις και τους ενδιαφερόμενους φορείς. Ενδεικτικοί σημαντικοί σταθμοί, που συντέλεσαν στην ανάδειξη της τοπικής οινικής κληρονομιάς ήταν οι παρακάτω:
- Η δημιουργία του σήματος “Appellations d’Origine Contrôlées” (Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης) το 1935. Σήμερα, η Περιφέρεια διαθέτει 104 περιοχές ΠΟΠ.
- Η ένταξη των «Κλημάτων της Βουργουνδίας» στη λίστα της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO το 2015.
- Η δημιουργία της ετικέτας “Vignobles et Découvertes” (Αμπελώνες και Ανακαλύψεις) το 2009, από τον Οργανισμό Τουριστικής Ανάπτυξης της Γαλλίας. Η ετικέτα δίνει θεσμική και νόμιμη αναγνώριση σε παρόχους υπηρεσιών που πληρούν συγκεκριμένες προδιαγραφές (υψηλή ποιότητα υποδοχής στα γαλλικά ή σε μια ξένη γλώσσα, ειδικές γνώσεις κρασιού και επιθυμία να μοιραστούν, παράδοση καθώς και άνοιγμα στη φυσική, πολιτιστική και ανθρώπινη κληρονομιά). Στη Βουργουνδία, όλοι οι αμπελώνες έχουν πλέον βραβευτεί με αυτό το σήμα επιβεβαιώνοντας την έντονη ανάπτυξη του οινοτουρισμού τα τελευταία χρόνια. Συνολικά, υπάρχουν σχεδόν 840 πιστοποιημένοι πάροχοι υπηρεσιών σε 6 περιοχές “Vignobles et Découvertes”.
- Η ενθάρρυνση της παραγωγής “εκλεκτών” κρασιών από πολλούς τοπικούς παράγοντες όπως η αδελφότητα Confrérie des Chevaliers du Tastevin, ενισχύοντας την εικόνα της ποιότητας των τοπικών κρασιών.
- Η σύσταση του “Bourgogne-Franche-Comté Tourisme” (Γραφείο Τουρισμού), από την Περιφέρεια το 2016.
Σήμερα, ο οινοτουρισμός στη Βουργουνδία έχει αναπτυχθεί σημαντικά και γίνεται όλο και πιο σημαντικός για τον αμπελοοινικό τομέα και την τοπική ανάπτυξη. Η Περιφέρεια κατέχει την 4η θέση σε εθνικό επίπεδο όσον αφορά το μερίδιο αγοράς (16%) στον τομέα του οινοτουρισμού, μετά το Μπορντώ (18%), τη Σαμπάνια (17,2%) και την Αλσατία (16,9%). Το 40% των επισκεπτών της Περιφέρειας είναι από το εξωτερικό και το επίπεδο των τουριστικών δαπανών είναι πολύ υψηλότερο από άλλους τομείς της περιοχής. Γενικότερα, ο τομέας του κρασιού της Βουργουνδίας είναι σημαντικός στην τοπική οικονομία. Ο κύκλος εργασιών στον τομέα εκτιμάται στα 1,74 δισ. ευρώ, ενώ η οινοποιία αντιπροσωπεύει το 2% του περιφερειακού ΑΕΠ. Το Bourgogne Wine Board απαριθμεί 3.943 εταιρείες παραγωγής κρασιού. Από αυτές, οι 16 είναι συνεταιριστικές κάβες, οι 269 είναι εμπορικοί οίκοι και οι 3.659 είναι οινοποιεία.
Στο Σχέδιο Ανάπτυξης Τουρισμού και Αναψυχής του 2017 – 2022 της Περιφέρειας Bourgogne-Franche-Comté, ο οινοτουρισμός αποτέλεσε μία από τις 5 στρατηγικές προκλήσεις. Σύμφωνα με το σχέδιο, ένας από τους στόχους της Περιφέρειας ήταν να καταστεί ως κορυφαία στον οινοτουρισμό της Γαλλίας, κυρίως από άποψη ποιότητας υπηρεσιών και όχι ποσότητας επισκεπτών. Το σχέδιο φιλοδοξούσε η Περιφέρεια να κατέχει εθνική ηγεσία στον τομέα του οινοτουρισμού (με κύριο ανταγωνιστή την περιοχή του Μπορντώ) με την αριστεία να αποτελεί λέξη κλειδί στις προσπάθειές της. Η φιλοδοξία αυτή αποτυπώθηκε και στις δράσεις της στρατηγικής οι οποίες στόχευαν στη βελτίωση της οινοτουριστικής προσφοράς, μέσα από την ενθάρρυνση των κύριων παρόχων οινοτουριστικών εμπειριών για περαιτέρω ανάπτυξη των υπηρεσιών τους. Έργα εκπαίδευσης, προώθησης, προσβασιμότητας, ψηφιακού μετασχηματισμού και δημιουργία μεγάλων τουριστικών εγκαταστάσεων, ήταν κάποιες από τις δράσεις του σχεδίου.
Αποτέλεσμα του ανωτέρου σχεδίου ήταν η εκπόνηση του Περιφερειακού Σχεδίου Οινοτουρισμού το 2022, το οποίο προωθεί το αφήγημα του “Οινοτουρισμού Αριστείας”. Απευθύνεται σε τρεις αγορές στόχους, τους ειδικούς του κρασιού, τους περίεργους που πρόσφατα ασχολήθηκαν με το κρασί και θέλουν να το γνωρίσουν καλύτερα και τους ενθουσιώδεις αρχάριους που θέλουν να γνωρίσουν τον προορισμό και μέσα από αυτόν και το κρασί.
Οι τρεις στρατηγικοί στόχοι του σχεδίου είναι:
- Η υψηλή οινοτουριστική φήμη, μέσα από την ανάπτυξη στρατηγικής μάρκετινγκ βασισμένη στη ζήτηση, την εκπαίδευση και υποστήριξη των επαγγελματιών με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών τους, τη δημιουργία διαδικτυακού ιστοτόπου για τον οινοτουρισμό με εμπνευσμένο περιεχόμενο και εξατομικευμένες προσφορές για τους επισκέπτες (συμπεριλαμβανομένης μίας σειράς προτάσεων “Excellence”), τη δημιουργία δικτύου οινοτουριστικών καταλυμάτων και νέων υπηρεσιών και εργαλείων για ελκυστικότητα και προώθηση του οινοτουρισμού.
- Ο οινοτουρισμός με θετικό αντίκτυπο, μέσα από τη δημιουργία νέων εκδηλώσεων ή προσαρμογή υπαρχόντων στην οινική κουλτούρα, δικτύου τοπικών συμβούλων για επιχειρηματίες, υπηρεσίας one-stop shop για επενδυτές, την ανάπτυξη του δικτύου σήμανσης “Vignobles & Découvertes”, την εκπαίδευση των επιχειρηματιών, τη συνεργασία με άλλες οινοπόλεις κτλ.
- Η ηγεσία και η προσμονή των αλλαγών, μέσα από τη δημιουργία ενός συστήματος διακυβέρνησης από την ίδια την Περιφέρεια, με σκοπό την εμψύχωση, την επιρροή, την ενσωμάτωση οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών θεμάτων και τη δέσμευση για βιώσιμη ανάπτυξη, τη δημιουργία ψηφιακής πλατφόρμας με υπηρεσίες B2B, την ανάπτυξη της οικολογικά υπεύθυνης πολιτικής οινοτουρισμού, τη δημιουργία εργαλείων ανθεκτικότητας για τα ενδιαφερόμενα μέρη (σχέδιο υποστήριξης, πρόβλεψη κλπ.), την δημιουργία παρατηρητηρίου για την αριστεία κτλ.
Σε συνέχεια των ανωτέρω, το Σχέδιο Ανάπτυξης Τουρισμού και Αναψυχής του 2023 – 2028, εν μέσω των περιβαλλοντικών προκλήσεων παγκοσμίως, στρέφεται σε τουριστικές πολιτικές που έχουν βιώσιμο αντίκτυπο στην οικονομία, την κοινωνία και το περιβάλλον. Ο οινοτουρισμός θεωρείται ένας από τους 4 θεματικούς τουριστικούς τομείς της Περιφέρειας και αντιμετωπίζεται και πάλι ως περιφερειακός τομέας αριστείας και συνδέεται με άλλες τουριστικές εμπειρίες στη φύση. Πρέπει να αναφερθεί ότι οι δράσεις για βιωσιμότητα στον κλάδο δεν είναι ακόμη ιδιαίτερα εμφανείς, αν και έχουν γίνει βήματα προς αυτή την κατεύθυνση.
Σήμερα η Περιφέρεια, μέσα από το Γραφείο Τουρισμού της, έχει προχωρήσει στις παρακάτω ενδεικτικές πρωτοβουλίες:
- Δημιουργία τουριστικής διαδικτυακής πλατφόρμας για επαγγελματίες του κλάδου. Εκεί προσφέρεται όλη η απαραίτητη πληροφορία όπως η τουριστική πολιτική της Περιφέρειας, η Τουριστική Στρατηγική Marketing, οι τουριστικές επαγγελματικές εκθέσεις και εκδηλώσεις που υλοποιούνται, τα εκπαιδευτικά προγράμματα για τους επαγγελματίες, οι ετήσιες αναφορές προόδου, οι προορισμοί της Περιφέρειας, οι τομείς τουριστικής ανάπτυξης μεταξύ των οποίων και ο οινοτουριστικός με αντίστοιχη πληροφορία, ψηφιακά εργαλεία και το Παρατηρητήριο κα.
- Δημιουργία τουριστικής διαδικτυακής πλατφόρμας για τους επισκέπτες. Εκεί προσφέρεται όλη η απαραίτητη πληροφορία για τον τουρισμό στην περιοχή. Συγκεκριμένα για τον οινοτουρισμό δίνονται πληροφορίες για τους οινικούς της προορισμούς, τις οινοτουριστικές διαδρομές (6 στο σύνολο της Περιφέρειας), τους αμπελώνες της, τους προορισμούς “Vignobles & Découvertes“, καθώς και προτάσεις οινοποιείων (με έμφαση σε αυτά που τηρούν κανόνες βιωσιμότητας), μνημείων (Unesco κτλ.), μουσείων, καταλυμάτων, εστιατορίων (με έμφαση στα εστιατόρια υψηλής γαστρονομίας και με αστέρια michelin), φάρμες που προσφέρουν φαγητό από δικές τους πρώτες ύλες και άλλες υπηρεσίες όπως μαθήματα μαγειρικής, γευσιγνωσιές και εναλλακτικές δραστηριότητες (ποδηλασία, πεζοπορία κτλ.). Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η έμφαση στην ποιότητα και την πολυτέλεια που θέλει να επιτύχει η Περιφέρεια διαφαίνεται από τον τρόπο παρουσίασης όλων των ανωτέρω πληροφοριών χωρίς ωστόσο να γίνεται ένας προορισμός απρόσιτος για πολλούς επισκέπτες.
- Η δημιουργία του “Lab’œnotourisme”, δηλαδή εργαστηρίων οινοτουρισμού, τα οποία υλοποιούνται από την Περιφέρεια και συμμετέχουν ιδιωτικοί και δημόσιοι φορείς του τουρισμού, του οινοτουρισμού, διεπαγγελματικοί τομείς και εκπρόσωποι έρευνας και διδασκαλίας με σκοπό τη διαβούλευση για τη βελτίωση των υπηρεσιών που προσφέρονται στους τουρίστες.
- Η δημιουργία τους σήματος “Qualité Tourisme Bourgogne- Franche-Comté”, το σήμα που απονέμεται σε επαγγελματίες του τουρισμού για την ποιότητα του καλωσορίσματος και των υπηρεσιών τους, ως απάντηση στην αριστεία που επιδιώκεται από τον στρατηγικό σχεδιασμό.
- Η δημιουργία πλατφόρμας e-learning για τον αειφόρο τουρισμό, η οποία απευθύνεται σε επαγγελματίες του κλάδου.
- Η δημιουργία ενός πάσου για τουρίστες, κατοίκους και επαγγελματίες το οποίο παρέχει εκπτώσεις σε υπηρεσίες συνεργατών της Περιφέρειας.
Πού εφαρμόζεται;
Η προσπάθεια προώθησης και προβολής του οινοτουρισμού στην περιοχή της Βουργουνδία και οι πρωτοβουλίες διαχείρισής του από την Περιφέρεια, αφορούν άμεσα τους επισκέπτες της περιοχής και ιδιαίτερα αυτούς που θέλουν να γνωρίσουν μία περισσότερο πολυτελή οινική εμπειρία. Έμμεσα, οι δράσεις της Περιφέρειας συμβάλλουν και στην τοπική ευημερία και ανάπτυξη.
Πότε εφαρμόστηκε;
Το Bourgogne-Franche-Comté Tourisme συστάθηκε το 2016.
Αποτελέσματα
Σύμφωνα με στοιχεία του Παρατηρητηρίου, η συνολική επισκεψιμότητα στην περιοχή, αυξήθηκε το 2023 κατά 3,8% σε σύγκριση με το 2022, από 73,3 εκατομμύρια διανυκτερεύσεις το 2022 σε 76 εκατομμύρια το 2023. Οι διανυκτερεύσεις Γάλλων τουριστών αυξήθηκαν κατά 5,9% σε διάστημα ενός έτους, ενώ των ξένων τουριστών κατά 9,6%, με τους Γερμανούς και τους Ολλανδούς στις δύο πρώτες θέσεις ξένων επισκεπτών.
Πληροφορίες
Η επίσημη ιστοσελίδα του Bourgogne-Franche-Comté Tourisme είναι: https://www.burgundy-tourism.com/
