Burren Ecotourism Network

Τίτλος – επωνυμία

Burren Ecotourism Network

Πεδίο εφαρμογής / τομέας / κλάδος

Δίκτυο για την προώθηση του οικοτουρισμού

Χώρα / Περιοχή

Ιρλανδία, Μπέρεν

Γιατί είναι καλή πρακτική;

Το Burren Ecotourism Network είναι ένα δίκτυο τουριστικών επιχειρήσεων που έχει ως στόχο να καθιερώσει το Μπέρεν ως μια κορυφαία διεθνώς αναγνωρισμένη περιοχή βιώσιμου τουρισμού, διασφαλίζοντας τη μελλοντική οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη των κοινοτήτων, καθώς και την διατήρηση και προστασία του περιβάλλοντος και της κληρονομιάς του.

Το Burren Ecotourism Network θεωρείται μία καλή πρακτική δικτύου λόγω της επιχειρηματικής καινοτομίας που επιδεικνύει, ενθαρρύνοντας μια πιο συνεργατική προσέγγιση μεταξύ των τοπικών τουριστικών επιχειρήσεων προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος για νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες (καινοτόμα πακέτα μεταξύ επιχειρήσεων), για εξοικονόμηση κόστους (κοινή προώθηση προορισμού), καθώς και για τις δυνατότητες που δίνονται για ανάπτυξη δεξιοτήτων. Το Δίκτυο συνδυάζει αποτελεσματικά τους τοπικούς περιβαλλοντικούς στόχους/στόχους βιωσιμότητας με την τοπική οικονομική ανάπτυξη, εστιάζοντας σε καλές πρακτικές αειφόρου τουρισμού προς όφελος της τοπικής κοινότητας.

Πώς εφαρμόζεται;

Η περιοχή Burren and Cliffs of Moher της Ιρλανδίας έχει χαρακτηριστεί ως Γεωπάρκο της UNESCO από το 2011, καθώς έχει μεγάλη γεωλογική και πολιτιστική σημασία. Από τη μία, το Εθνικό Πάρκο του Μπέρεν έχει έκταση περίπου 1500 εκτάρια και είναι μια από τις μεγαλύτερες και πιο προσβάσιμες καρστικές περιοχές στον κόσμο. Θεωρείται το μόνο μέρος στον πλανήτη όπου φυτά της Αρκτικής, της Μεσογείου και των Άλπεων αναπτύσσονται δίπλα-δίπλα, ενώ περίπου το 75% όλων των φυτικών ειδών που βρίσκονται στην Ιρλανδία μπορούν να βρεθούν στο Μπέρεν. Από την άλλη, οι βράχοι του Moher υψώνονται πάνω από 200 μέτρα πάνω από τον Ατλαντικό Ωκεανό και έχουν μήκος πάνω από 8 χιλιόμετρα. Οι βράχοι του Moher είναι μια ειδικά προστατευόμενη περιοχή για θαλάσσια πτηνά, σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ και της Ιρλανδίας και κατά τη διάρκεια της περιόδου φωλεοποίησης φιλοξενούν πάνω από 30.000 είδη θαλάσσιων πτηνών, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων προστατευόμενων ειδών.

Στα προγράμματα διαχείρισης των Παγκόσμιων Γεωπάρκων της UNESCO, σημαντική  πτυχή αποτελεί η αειφόρος τουριστική τους ανάπτυξη. Το Μπέρεν και οι βράχοι του Moher είχαν μια πολύ καλά ανεπτυγμένη τουριστική προσφορά, με τους δεύτερους να προσελκύουν πάνω από 1 εκατομμύριο επισκέπτες ετησίως και το Μπέρεν να προσφέρει μία ποικιλία από επισκέψιμα σημεία όπως το εθνικό πάρκο, τα κέντρα επισκεπτών, τους διαχειριζόμενους αρχαιολογικούς χώρους και πολλά μονοπάτια πεζοπορίας και ποδηλασίας. Ως απόρροια των ανωτέρω, το 2008 το Γεωπάρκο ξεκίνησε μία προσπάθεια συνεργασίας με τοπικές τουριστικές επιχειρήσεις για να διερευνήσει τις δυνατότητες ανάπτυξης του οικοτουρισμού στο Μπέρεν. Η προσπάθεια αυτή οδήγησε στη δημιουργία της ομάδας εργασίας Burren Ecotourism, η οποία ύστερα από πρωτοβουλία της Εθνικής Αρχής Τουριστικής Ανάπτυξης (Fáilte Ireland) έγινε πιλοτικό έργο για την προώθηση και την επέκταση του οικοτουρισμού στην Ιρλανδία το 2009.

Οι δύο πλέον οργανισμοί, το Burren and Cliffs of Moher Geopark και το Burren Ecotourism Network συνεργάζονται, έχοντας συμφωνήσει στα τέλη του 2012 να συγκεντρώσουν τους πόρους τους για την επιδίωξη του κοινού τους στόχου. Και οι δύο οργανισμοί έχουν δεσμευτεί για την προώθηση του υπεύθυνου τουρισμού που προστατεύει το περιβάλλον και βελτιώνει την ευημερία των κατοίκων της περιοχής. Επίσης, συνεργάζονται για να προωθήσουν το «The Burren and Cliffs of Moher Geopark» ως κορυφαίο βιώσιμο προορισμό επισκεπτών, που φημίζεται για τα υψηλά πρότυπα στην εμπειρία των επισκεπτών, την προστασία και τη εκπαίδευση.

Στο πλαίσιο διαχείρισης της ανωτέρω πρωτοβουλίας, το Burren Ecotourism Network καλεί όλο και περισσότερες τουριστικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην ευρύτερη περιοχή του Μπέρεν, να συμμετέχουν ως μέλη στο Δίκτυο προκειμένου να επιτευχθεί πνεύμα συνεργασίας για την ανάπτυξη του οικοτουρισμού στο Μπέρεν. Το Δίκτυο, δίνει τη δυνατότητα σε μία επιχείρηση, να γίνει αρχικά φίλος του Δικτύου για έναν χρόνο, δίνοντας της την ευκαιρία να συμμετέχει στις συναντήσεις του Δικτύου και να έχει μία τυπική προβολή μέσα από τον ιστότοπό του Δικτύου. Η αξιοποίηση των υπόλοιπων υπηρεσιών γίνεται μόνο από τα επίσημα μέλη του.

Βασική προϋπόθεση για την ένταξη μίας επιχείρησης στο Δίκτυο και την απόκτηση της ιδιότητας του μέλους, είναι να επιδείξει ένα θεμελιώδες επίπεδο βιώσιμων πρακτικών, το οποίο ορίζεται σε έναν “Κώδικα Αειφόρου Πρακτικής του Γεωπάρκου για τον Τουρισμό”. Αυτός ο Κώδικας απαιτεί από τις τουριστικές επιχειρήσεις να αναπτύξουν μια περιβαλλοντική πολιτική και ένα σχέδιο περιβαλλοντικής δράσης για την επιχείρησή τους και να εφαρμόσουν ορισμένες πρακτικές στους τομείς της κατανάλωσης ενέργειας, της διαχείρισης απορριμμάτων, της εξοικονόμησης και της προστασίας του νερού. Επίσης, απευθύνεται σε τομείς όπως το υπεύθυνο μάρκετινγκ, τις πράσινες αγορές και τις βιώσιμες μεταφορές. 

Η συμπλήρωση αυτού του Κώδικα από τις επιχειρήσεις αποτελεί το ελάχιστο επίπεδο εκπαίδευσης και διαπίστευσης για να είναι επιλέξιμες για ένταξη στο Δίκτυο. Επιπλέον, ο Κώδικας απαιτεί από όλες τις επιχειρήσεις να ολοκληρώσουν το εκπαιδευτικό πρόγραμμα ευαισθητοποίησης “Geopark Leave No Trace”. Το πρόγραμμα παρέχει στα μέλη έναν βήμα προς βήμα οδηγό για την επίτευξη του Κώδικα. Για την συμμετοχή στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, απαιτείται οικονομική συνεισφορά, ενώ για την ένταξη στο Δίκτυο απαιτείται ετήσια οικονομική συνδρομή, το κόστος της οποίας είναι ανάλογο του αριθμού του προσωπικού που απασχολεί.

Τα οφέλη των επιχειρήσεων με την ένταξή τους στο δίκτυο είναι πολλαπλά. Συγκεκριμένα, μέσα από τη συμμετοχή τους στο Δίκτυο:

• Επωφελούνται από εστιασμένες ευκαιρίες δικτύωσης με ομοϊδεάτες τουριστικές επιχειρήσεις στην περιοχή. Αυτό τους δίνει τη δυνατότητα να αναπτύξουν καινοτόμες εμπειρίες και πακέτα επισκεπτών, να μοιραστούν γνώσεις και ιδέες και να δημιουργήσουν σχέσεις και φιλίες. 
• Γίνονται μέρος των δραστηριοτήτων διατήρησης και προστασίας της φυσικής και της τοπικής πολιτιστικής κληρονομιάς, κατανοώντας με αυτόν τον τρόπο καλύτερα το μοναδικό τοπίο στο οποίο ζουν και εργάζονται.
• Αποκτούν πρακτικές δεξιότητες και εργαλεία για να κάνουν την επιχείρησή τους «πιο πράσινη», πιο βιώσιμη και πιο οικονομική, μέσα από το πρόγραμμα “Κώδικας Αειφόρου Πρακτικής του Γεωπάρκου για τον Τουρισμό”.
• Ενισχύουν τις ικανότητές τους στο μάρκετινγκ και τη δικτύωση και αναπτύσσουν το επιχειρηματικό τους σχέδιο, μέσα από το πρόγραμμα “Υποστήριξης Επιχειρήσεων Γεωπάρκου”.  
• Μπορούν να συνεργαστούν για να διαφοροποιήσουν το Μπέρεν ως προορισμό, καθιστώντας τη βιωσιμότητα μοχλό ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος, όντας κάτω από την ομπρέλα “Burren & Cliffs of Moher Geopark”. Ως μέλη του Δικτύου, οι επιχειρήσεις έχουν το δικαίωμα να εμφανίζουν το λογότυπο του Γεωπάρκου σε υλικό μάρκετινγκ και προώθησης. Παράλληλα μπορούν να αποκτήσουν εταιρικό προφίλ στον ιστότοπο επισκεπτών του Δικτύου, επιχειρηματικό προφίλ στην ιστοσελίδα και την εφαρμογή του Burren & Cliffs of Moher Geopark, καθώς και προβολή μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης των δύο φορέων. Επίσης, οι επιχειρήσεις-μέλη συμμετέχουν ως τουριστικές προτάσεις σε προωθητικές ενέργειες του Δικτύου σε σχετικούς εμπορικούς εταίρους και να προβληθούν σε άλλα μέσα και δίκτυα.

Οι επιχειρήσεις-μέλη του Δικτύου  από την μεριά τους συμφωνούν για:

• Πραγματική δέσμευση στις αρχές του βιώσιμου τουρισμού και στη συνεχή βελτίωση τους σε αυτόν τον τομέα.
• Συμμετοχή σε μία από τις υποεπιτροπές που εργάζονται σε έργα μάρκετινγκ, δικτύωσης ή διατήρησης και προστασίας. Είναι σημαντικό τα μέλη να συμμετέχουν σε έναν ορισμένο αριθμό των διαθέσιμων εκδηλώσεων κατάρτισης και δικτύωσης.
• Απόκτηση του Κώδικα Αειφόρου Πρακτικής του Γεωπάρκου για τον Τουρισμό για ένταξη τους στο Δίκτυο. 

Σήμερα, στην επίσημη τουριστική ιστοστελίδα του Δικτύου προβάλλονται όλα τα προϊόντα και οι υπηρεσίες των μελών του. Παράλληλα δίνεται μία πλούσια πληροφορία για τα τοπικά πολιτιστικά και φυσικά αξιοθέατα, καθώς και οι εμπειρίες που προσφέρονται (πεζοπορικές, ποδηλατικές διαδρομές, αθλητικές δραστηριότητες, τοπικές τέχνες κτλ.). Επίσης δημιουργήθηκε ημερολόγιο με τις προγραμματισμένες εκδηλώσεις και χρήσιμο συνοδευτικό υλικό για τους επισκέπτες (πχ. χάρτες, πληροφορίες πρόσβασης κτλ.). Τέλος, στην ιστοσελίδα έχει δημιουργηθεί ηλεκτρονικό κατάστημα το οποίο προσφέρει στον επισκέπτη την άμεση αγορά προϊόντων και υπηρεσιών από το Δίκτυο (πχ. “Τσάντα Μπέρεν” και δωροκάρτα), ή την έμμεση αγορά, από τις ιστοσελίδες των μελών του Δικτύου, με προσφερόμενα πακέτα προϊόντων και υπηρεσιών που συμβάλλουν στην ανάδειξη του τόπου.

Πέραν των ανωτέρω, το Burren Ecotourism Network, στο πλαίσιο της λειτουργίας του έχει σχεδιάσει και υλοποιεί ένα σύνολο δράσεων ανάπτυξης της αειφορίας και της περιβαλλοντικής συνείδησης της κοινότητας. Ενδεικτικές είναι οι παρακάτω:

• Δυνατότητα αγοράς μία ιδιαίτερα σχεδιασμένης “Τσάντας Μπέρεν” από τους επισκέπτες, για την απόρριψη σκουπιδιών, ενθαρρύνοντας τους να προστατεύουν το περιβάλλον. Η αγορά της τσάντας προτείνεται από τις ίδιες τις επιχειρήσεις του δικτύου. 
• Ανάδειξη σημείων φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων.
• Οργάνωση πρωτοβουλιών, με συμμετοχή της κοινότητας, για τον καθαρισμό περιοχών του Μπέρεν.
• Δημιουργία κρηνών προκειμένου οι επισκέπτες να μπορούν να ξαναγεμίσουν το επαναχρησιμοποιήσιμο μπουκάλι τους και να βοηθήσουν στην εξάλειψη των πλαστικών μπουκαλιών μιας χρήσης.
• Υλοποίηση πρωτοβουλιών ευαισθητοποίησης σε περιβαλλοντικά ζητήματα την Ημέρα της Γης (πχ. δράσεις για απορρίμματα).
• Υποστήριξη του Burren Pine Project, ενός έργου οικολογικής αποκατάστασης μίας τοπικής ΜΚΟ. Το έργο στοχεύει στην αποκατάσταση του μοναδικού ιθαγενούς πεύκου της Ιρλανδίας, το οποίο πιστευόταν ότι είχε εξαφανιστεί έως ότου ανακαλύφθηκε ξανά στο Μπέρεν. Το Δίκτυο ενθαρρύνει τους επισκέπτες να κάνουν μία δωρεά στο έργο αυτό.

Πού εφαρμόζεται;

Το Burren Ecotourism Network δημιουργήθηκε προκειμένου να αναδείξει την ιδιαίτερη φυσική και πολιτιστική κληρονομιά του τόπου. Απευθύνεται λοιπόν σε όσους επισκέπτες επιθυμούν να γνωρίσουν έναν πραγματικά βιώσιμο οικοτουριστικό προορισμό ενθαρρύνοντάς τους μάλιστα να μείνουν περισσότερο και να επωφεληθούν από πρόσθετες εμπειρίες και υπηρεσίες. Απευθύνεται όμως και σε όλη την τοπική κοινότητα, ιδιαίτερα τους επιχειρηματίες του τουρισμού, επιδιώκοντας τον συνασπισμό τους και στη δημιουργία ενός κοινού τουριστικού προϊόντος που θα σέβεται τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης και θα φέρει οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη στον τόπο τους.

Πότε εφαρμόστηκε;

Η λειτουργία του Burren Ecotourism Network, στη σημερινή του μορφή, ξεκίνησε το 2012.

Αποτελέσματα

Η δραστηριότητα του Burren Ecotourism Network έχει αναγνωριστεί και έχει συμβάλει στην περαιτέρω προσέλκυση υπεύθυνων τουριστών. Συγκεκριμένα, το Δίκτυο κέρδισε το βραβείο «Green Light» στα Reader Travel Awards 2022 του Irish Independent, ενώ το 2021 αναδείχθηκε ως “Best Community Tourism Project” από το Lonely Planet. Επιπλέον, το Μπέρεν αναδείχθηκε ως “Best Place to Holiday in Ireland 2022” από τους Irish Times. 

Πληροφορίες

Για την υλοποίηση ενός παρόμοιου τοπικού δικτύου μπορούν να συνοψιστούν τα παρακάτω βήματα:

• Προσδιορισμός κατάλληλου φορέα για την διαχείριση του δικτύου.
• Δημιουργία ενός αντίστοιχου τοπικού/περιφερειακού κώδικα αειφόρου πρακτικής για τον τουρισμό.
• Καθορισμός μιας σαφούς διαδικασίας για τις επιχειρήσεις ώστε να πληρούν τις απαιτήσεις του κώδικα προκειμένου να γίνουν μέλη του δικτύου.
• Προώθηση του κώδικα και των οφελών του σε τοπικές επιχειρήσεις που σχετίζονται με τον τουρισμό.
• Δημιουργία υποδομής για την υποστήριξη της δικτύωσης μεταξύ των μελών (ιστότοπος/φόρουμ/ομάδα Facebook ή παρόμοια).
• Υποστήριξη των επιχειρήσεων να υποβάλουν αίτηση για ένταξη.
• Σχεδιασμός και υλοποίηση κοινών δράσεων που στοχεύουν σε τοπικές ανάγκες (οι δράσεις περιλαμβάνουν κοινό μάρκετινγκ προορισμού, ανάπτυξη δεξιοτήτων κτλ.)

Το Γεωπάρκο Burren and Cliffs of Moher συμμετείχε στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα “GeoparkLIFE: Τουρισμός για τη Διατήρηση” το 2013-2017. Ο Κώδικας Πρακτικής για τον Aειφόρο Tουρισμό αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του ίδιου έργου.

Η επίσημη ιστοσελίδα του Burren Ecotourism Network είναι: https://burren.ie/