Κτήμα Κυρ-Γιάννη

Τίτλος – επωνυμία

Κτήμα Κυρ-Γιάννη

Πεδίο εφαρμογής / τομέας / κλάδος

Οινοτουρισμός

Χώρα / Περιοχή

Ελλάδα, Νάουσα

Γιατί είναι καλή πρακτική;

Το Κτήμα Κυρ-Γιάννη είναι μία καλή πρακτική ελληνικού οινοποιείου καθώς προσφέρει μία ποικιλία ιδιαίτερων και εναλλακτικών επιλογών οινοτουριστικής επίσκεψης, με έμφαση στον πολιτισμό,  επιδιώκοντας να καλύψει διαφορετικές ανάγκες επισκεπτών. Παράλληλα, αποτελεί πρότυπο οινοποιείου καθώς, επιδιώκει να υιοθετήσει μία προληπτική προσέγγιση στις περιβαλλοντικές προκλήσεις που προκύπτουν και να επιφέρει με τη λειτουργία του θετικό αντίκτυπο στην τοπική κοινότητα, την τοπική ανάπτυξη και το φυσικό περιβάλλον από το οποίο εξαρτάται.  

Πώς εφαρμόζεται;

Το Κτήμα Κυρ-Γιάννη βρίσκεται στο Γιαννακοχώρι της Νάουσας, στην Κεντρική Μακεδονία. Η εταιρεία ιδρύθηκε το 1997, ωστόσο η αμπελοοινική ιστορία του κτήματος είχε ήδη ξεκινήσει το 1970, όταν η  οικογένεια Μπουτάρη φύτευσε 400 στρέμματα Ξινόμαυρου στους ανατολικούς πρόποδες του όρους Βέρμιο, στο Γιαννακοχώρι, κοντά στην πόλη της Νάουσας. Ο αμπελώνας αυτός στη συνέχεια αποτέλεσε το Κτήμα Κυρ-Γιάννη. Σήμερα το Κτήμα έχει στρέμματα αμπελιού όχι μόνο στη Νάουσα, αλλά και στο Αμύνταιο, αποτελώντας έναν από τους μεγαλύτερους ελληνικούς αμπελώνες, η διαχείριση των οποίων βασίζεται στην καινοτομία, τον σεβασμό στην παράδοση και την εξειδικευμένη γνώση για το κρασί.

Οι εμπειρίες που σχεδίασε και προσφέρει το Κτήμα Κυρ-Γιάννη στους επισκέπτες του παρουσιάζονται συνοπτικά παρακάτω:

• Πακέτα γευσιγνωσίας με δοκιμές επιλεγμένων κρασιών από τις 25 ετικέτες του κτήματος, συμπεριλαμβάνοντας τοπικά εδέσματα.
• Δοκιμή κρασιών της επιλογής του επισκέπτη συνοδευόμενα από γεύματα τοπικών γεύσεων.
• Πικνίκ στους αμπελώνες του κτήματος με καλάθι που συμπεριλαμβάνει τοπικές γεύσεις και προϊόντα (κρασί, ελληνική σαλάτα, τυριά, χειροποίητο ψωμί, χειροποίητα ντολμαδάκια με φύλλα Ξινόμαυρου και γλυκό γιαούρτι).
• Ποδηλασία με ηλεκτρικά ποδήλατα του ίδιου του κτήματος (ελληνικού brand) σε δύο μονοπάτια που περιλαμβάνουν σήμανση. Το πακέτο προσφέρει σχετικό εξοπλισμό, χάρτη και νερό και περιλαμβάνει ξενάγηση και γευστική δοκιμή κρασιών. Για την υπηρεσία αυτή, το οινοποιείο έχει πιστοποιηθεί με σήμα “Bike Friendly”.
• Γευστική δοκιμή σε VIP αίθουσα στο πλαίσιο ιδιωτικών εκδηλώσεων (πχ. επαγγελματικών συναντήσεων, παρουσιάσεων κτλ.).

Οι παραπάνω εμπειρίες είναι δραστηριότητες που προσφέρει το κτήμα όλο τον χρόνο, ωστόσο υπάρχει μία ποικιλία πρόσθετων εκδηλώσεων, με πλούσιο πολιτιστικό ενδιαφέρον οι οποίες σχεδιάζονται και υλοποιούνται μηνιαίως. Ενδεικτικές πολιτιστικές δράσεις που έχουν υλοποιηθεί πρόσφατα και στο παρελθόν και έχουν ως αφορμή το ίδιο το κρασί είναι οι παρακάτω:

• Μουσικές βραδιές και αφηγήσεις
• Παραστάσεις Καραγκιόζη
• Μαθήματα yoga στον αμπελώνα
• Εικαστικές εκθέσεις και εργαστήρια
• Κινηματογραφικές βραδιές με ταινίες και ντοκιμαντέρ
• Βιβλιοπαρουσιάσεις
• Εκδηλώσεις που βασίζονται σε τοπικές παραδοσιακές γιορτές και αργίες
• Τυφλές δοκιμές κρασιών
• Θεματικές γευσιγνωσίες
• Εκδηλώσεις προβολής της αμπελοοινικής παράδοσης
• Πεζοπορία και ζωγραφική
• Διαγωνισμοί οινογευσίας
• Φύτευση αρωματικών φυτών
• Εκδηλώσεις ποίησης
• Σεμινάρια φωτογραφίας

Πέραν τον παρεχόμενων υπηρεσιών του οινοποιείου, ένας ακόμη σημαντικός λόγος για τον οποίο το Κτήμα Κυρ-Γιάννη αποτελεί καλή πρακτική οινοτουριστικής επιχείρησης είναι γιατί καταβάλει μία σημαντική προσπάθεια παροχής υπηρεσιών με όρους βιωσιμότητας. Οι δραστηριότητες του Κτήματος βασίζονται στην εφαρμογή των αρχών της καλλιέργειας ολοκληρωμένης διαχείρισης, με σκοπό την προστασία του περιβάλλοντος. Η ολοκληρωμένη καλλιέργεια, διασφαλίζει παράλληλα υψηλή ποιότητα στα προϊόντα που παράγονται.

Οι δράσεις για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας στο Κτήμα ξεκίνησε πρόσφατα, το 2023 όπου συστάθηκε μια ειδική ομάδα «Αειφορίας» με εξειδικευμένα στελέχη και επιστήμονες, η οποία εργάζεται με στόχο την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης. Οι πρακτικές βιωσιμότητας που υλοποιούνται στο Κτήμα περιλαμβάνουν τη δέσμευση της επιχείρησης για: 

• Υπεύθυνη οινοποίηση.
• Προστασία της γης.
• Προστασία της βιοποικιλότητας, της χλωρίδας και της πανίδας.
• Προστασία των φυσικών πόρων.
• Στήριξη των τοπικών κοινωνιών.
• Διασφάλιση της αίσθησης ασφάλειας και οικονομικής ασφάλειας των εργαζομένων της επιχείρησης.

Η βιωσιμότητα του κτήματος επιτυγχάνεται με ποικίλους τρόπους. Ενδεικτικοί είναι οι παρακάτω:

• Κατασκευή κομπόστ από πυρηνόλιθο για χλωρή λίπανση ως πηγή οργανικής ύλης.
• Φύτευση καλλιεργειών κυρίως ενδημικών οσπρίων και σιτηρών ανάμεσα και κάτω από τις σειρές ως φυσικό σύστημα ελέγχου της ευρωστίας της αμπέλου.
• Χαρτογράφηση περιβαλλοντικών χαρακτηριστικών.
• Ολοκληρωμένη διαχείριση παρασίτων με επίκεντρο την προσεκτική παρακολούθηση των παρασίτων και των φυσικών τους εχθρών για την αποφυγή ζημιών στις καλλιέργειες.
• Σπορά με φυτά που προσελκύουν ευεργετικά αρπακτικά έντομα.
• Διατήρηση ισορροπίας αμπέλου με πρακτικές όπως το προσεκτικό κλάδεμα και πράσινη συγκομιδή που λαμβάνει χώρα σε ένα αμπέλι.
• Σύστημα στάγδην άρδευσης που χρησιμοποιείται για νεοφυτευμένα αμπέλια και σε περιπτώσεις ακραίων φαινομένων ζέστης.
• Χρήση φωτοβολταϊκών πάνελ και στους δύο αμπελώνες, καλύπτοντας σχεδόν το 30% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας.
• Στενή παρακολούθηση της ενεργειακής απόδοσης των μηχανημάτων/εξοπλισμού και σταδιακός σχεδιασμός αντικατάστασης με τεχνολογίες εξοικονόμησης πόρων.
• Εγκατάσταση αντλιών θερμότητας που αντικαθιστούν τη χρήση πετρελαίου θέρμανσης και μειώνουν τις εκπομπές CO2.
• Εγκατάσταση συστήματος φωτισμού LED.
• Επαναχρησιμοποίηση καθαρών αποβλήτων οινοποιείου για το πότισμα των γύρω κήπων ή/και τον καθαρισμό των εξωτερικών χώρων.
• Επαναχρησιμοποίηση πυρήνων για κομπόστ και για την παραγωγή τσίπουρου.
• Ανακύκλωση γυαλιού, χαρτιού, πλαστικού, λαδιών μηχανής και μαγειρικού, σε συνεργασία με πιστοποιημένες εταιρείες.
• Πιστοποίηση όλων των κρασιών ως “vegan” καθώς δεν χρησιμοποιούνται ζωικά προϊόντα κατά την οινοποίηση.
• Συνεργασία με εταιρίες που προωθούν πράσινες προτάσεις αναδεικνύοντας μια φιλοσοφία περιβαλλοντικής ενσυναίσθησης και βιώσιμης διαχείρισης (πχ. η εταιρεία προμήθειας ηλεκτρικών ποδηλάτων).

Για το 2024, οι στόχοι που τέθηκαν και επιτεύχθηκαν από το οινοποιείο ήταν η ένταξη του στη διεθνώς αναγνωρισμένη ομάδα εργασίας “International Wineries for Climate Action”, που στοχεύει στη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος του κλάδου σε παγκόσμια επίπεδο και τη διαχείριση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Για την επίτευξη αυτού του στόχου μετρήθηκε το ανθρακικό του αποτύπωμα σε ολιστικό επίπεδο (παραγωγή, αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, συσκευασία, μεταφορές ανθρώπων και προϊόντων) και επαλήθευσε το αποτέλεσμα σύμφωνα με το ISO 14064. Επιπλέον, οι αμπελώνες του Κτήματος έγιναν οι πρώτοι εκπρόσωποι της χώρας στο “The Regenerative Viticulture Foundation“, μια διεθνή κοινότητα που ανταλλάσσει τεχνογνωσία στην αναγεννητική αμπελοκαλλιέργεια.

Στις επόμενες δράσης βιωσιμότητας του οινοποιείου περιλαμβάνονται, η εύρεση πιο υπεύθυνων επιλογών συσκευασίες και η χρήση ελαφρών φιαλών που μειώνει το μέσο βάρος γυαλιού και συνεπώς την επιβάρυνση στις μεταφορές.

Σημαντική και ιδιαίτερα γνωστή δράση της οικογένειας Μπουτάρη που επιβεβαιώνει τη δέσμευσή της στην προστασία και τον σεβασμό του περιβάλλοντος και της άγριας ζωής ήταν και η ίδρυση του “Αρκτούρου” το 1992, μίας μη κερδοσκοπικής περιβαλλοντικής οργάνωσης με έδρα το Νυμφαίο. Σκοπός της δράσης αρχικά ήταν η διάσωση των αρκούδων και των λύκων και η εξάλειψη του γνωστού φαινομένου της «χορεύουσας αρκούδας» και της αιχμαλωσίας τους. Σήμερα η οργάνωση έχει υπό την προστασία της 9 είδη υπό καθεστώς προστασίας.

Όσον αφορά την υποστήριξη της τοπικής κοινότητας και της τοπικής ανάπτυξης, το οινοποιείο επιδιώκει την απασχόληση εργαζομένων από τη Νάουσα, το Αμύνταιο και την ευρύτερη περιοχή. Σήμερα το ποσοστό αυτό φτάνει το 95%. Επίσης συνεργάζεται με ντόπιους αμπελουργούς. Μάλιστα η οικογένεια Μπουτάρη, στα πρώτα της βήματα ενθάρρυνε τους ντόπιους παραγωγούς να αρχίσουν να φτιάχνουν το δικό τους κρασί, αντί να πουλάνε απλώς τα σταφύλια τους. Διέδωσε το όραμα και την πεποίθησή της για τη μοναδικότητα της ποικιλίας και της περιοχής, συμβάλλοντας στην αναβίωση και την ανάπτυξη της περιοχής σε δύσκολες εποχές. Στο πλαίσιο αυτής της ανάπτυξης, στα τέλη του 2021 ολοκληρώθηκαν οι οινοτουριστικές εγκαταστάσεις του οινοποιείου στη Νάουσα φέροντας επιπλέον τουρισμό στην περιοχή. Αντίστοιχα, το 2024 πρόκειται να εγκαινιαστούν οι νέες εγκαταστάσεις οινοτουρισμού στο Κτήμα του Αμυνταίου, έχοντας τον ίδιο σκοπό, δηλαδή την προσφορά οινικών εμπειριών, την προαγωγή της αίσθησης του τόπου, της τοπικής ιστορίας και των παραδόσεων. 
 

Πού εφαρμόζεται;

Το Κτήμα Κυρ-Γιάννη απευθύνεται σε επισκέπτες που θέλουν να ζήσουν μία βιωματική οινική εμπειρία, κοντά στη φύση, με δυνατότητα συμμετοχής σε ιδιαίτερες πολιτιστικές εκδηλώσεις που έχουν ως αφορμή το ίδιο το κρασί.  

Πότε εφαρμόστηκε;

Το Κτήμα Κυρ-Γιάννη ιδρύθηκε το 1997.

Αποτελέσματα

Σύμφωνα με το οινοποιείο, το κτήμα της Νάουσας, τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του (2022) κατέγραψε σχεδόν 10.000 επισκέπτες. Ο αριθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί από τη λειτουργία του νέου χώρου στο Αμύνταιο, φέροντας με αυτό τον τρόπο τουρισμό σε μία περιοχή που δεν είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένη τουριστικά. Μαζί και με άλλα επίσης δημοφιλή οινοποιεία της περιοχής, η επιχείρηση συμβάλλει στην τοπική οικονομική ανάπτυξη.

Πληροφορίες

Το 1971, η Νάουσα ανακηρύχθηκε ως περιοχής ΠΟΠ για την ποικιλία Ξινόμαυρο. Σήμερα, είναι μία από τις πιο διακεκριμένες οινοπαραγωγικές περιοχές στην Ελλάδα, με 5.000 περίπου στρέμματα αμπελιών και 20 περίπου οινοποιεία να βρίσκονται στην περιοχή.

Το Αμύνταιο από την άλλη, έχει εξελιχθεί σε μία από τις πιο πολλά υποσχόμενες αμπελουργικές περιοχές της Ελλάδας, παράγοντας ξηρά ερυθρά και ροζέ αφρώδη κρασιά ΠΟΠ, ενώ είναι η μοναδική ελληνική ΠΟΠ ζώνη για ροζέ κρασιά.

Η επίσημη ιστοσελίδα του Κτήματος Κυρ-Γιάννη είναι: https://kiryianni.gr/