Τίτλος – επωνυμία
Ομάδα Τοπικής Δράσης (ΟΤΔ) Gran Sasso Velino
Πεδίο εφαρμογής / τομέας / κλάδος
Τουριστικά μονοπάτια υπαίθρου
Χώρα / Περιοχή
Ιταλία, Περιφέρεια Αμπρούζο
Γιατί είναι καλή πρακτική;
Η δράση της ΟΤΔ Gran Sasso Velino αποτελεί καλό παράδειγμα τοπικής βιώσιμης διαχείρισης της υπαίθρου, καθώς αποδεικνύει πώς η αξιοποίηση ενός ευρωπαϊκού προγράμματος, όπως είναι το πρόγραμμα LEADER, μπορεί να φέρει θετικά αναπτυξιακά αποτελέσματα στον αγροτικό χώρο μέσα από την στρατηγική διαχείριση των προϊόντων και υπηρεσιών που μπορεί ο ίδιος να προσφέρει στον τομέα της τουριστικής βιομηχανίας.
Πώς εφαρμόζεται;
Η ΟΤΔ Gran Sasso Velino είναι μία κοινοπραξία που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο εφαρμογής του προγράμματος LEADER και δραστηριοποιείται στην αγροτική επικράτεια της Περιφέρειας Αμπρούζο. Στόχος της είναι να προωθήσει την αγροτική ανάπτυξη, να βελτιώσει το περιβάλλον και το τοπίο, να αυξήσει την κοινωνικοοικονομική, τουριστική και πολιτιστική ανάπτυξη και να επενδύσει στην ποιότητα και την ευημερία της τοπικής κοινότητας.
Η ΟΤΔ αποτελείται από 53 μέλη εκ των οποίων οι 5 είναι δημόσιοι φορείς (το Επιμελητήριο L’Aquila, το Πανεπιστήμιο L’Aquila, η επαρχεία L’Aquila, ο Δήμος Tagliacozzo και η Διαχειριστική Αρχή του Εθνικού Πάρκου Gran Sasso Monti Della Laga) και οι 48 ιδιώτες εταίροι (εκπρόσωποι από διάφορους τομείς πχ. γεωργία, εμπόριο κλπ.). Η ΟΤΔ δραστηριοποιείται σε μία περιοχή, συνολικής επιφάνειας 2.500km2, που αποτελείται από 51 δήμους, εκ των οποίων οι 37 ανήκουν στην περιοχή L’Aquila, οι 8 στην περιοχή Carsolana και οι 6 στην κοιλάδα Subequana.
Η περιοχή χαρακτηρίζεται από τις οροσειρές Gran Sasso και Sirente-Velino και τις κοιλάδες Aterno και Subequana. Έχει ιδιαίτερη ποικιλομορφία, περιλαμβάνοντας ψηλά βουνά, δάση, εύφορες κοιλάδες και μικρά χωριά. Σχεδόν το σύνολό της περιοχής αποτελείται από προστατευόμενες περιοχές, ζώνες ειδικής προστασίας κτλ.
Τα ανωτέρα γεωγραφικά χαρακτηριστικά επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τις κοινωνικό-οικονομικές δομές, τις ευκαιρίες και τα επίπεδα ανάπτυξης της περιοχής, ιδίως την ανάπτυξη του αγροτικού τομέα. Το γεγονός ότι ένα μεγάλο μέρος της επιφάνειας υπόκειται σε προστασία και παράλληλα στην περιοχή παρουσιάζεται δημογραφική συρρίκνωση, γήρανση της αγροτικής επιχειρηματικότητας, έλλειψη υπηρεσιών υποστήριξης της επιχειρηματικότητας και του πληθυσμού, είναι κάποια από τα στοιχεία που καθιστούν την ανάπτυξη της πιο δύσκολη.
Στο πλαίσιο των ανωτέρω αδυναμιών, συστάθηκε η ΟΤΔ Gran Sasso Velino και το 2023 εκπόνησε το Σχέδιο Τοπικής Ανάπτυξης ¨Καλής Ζωής”, με στόχο τη βελτίωση της βιωσιμότητας του αγροτικού χώρου, την προώθηση της περιβαλλοντικής κληρονομιάς, την αύξηση της απασχόλησης και τη διατήρηση της ισορροπίας στην αγορά εργασίας και τη βελτίωση των διαδικασιών διακυβέρνησης με σκοπό τη δημιουργία μίας περιφέρειας “Καλής Ζωής”. Η ΟΤΔ, μέσα από αυτή τη στρατηγική, σκοπεύει να φέρει «ευημερία» όχι μόνο ατομική αλλά και συλλογική.
Το Σχέδιο Τοπικής Ανάπτυξης περιλαμβάνει τρεις άξονες προτεραιότητας, ένας εκ των οποίων αφορά την ανάπτυξη του αειφόρου τουρισμού (Προτεραιότητα: Τουρισμός Καλής Ζωής). Στόχος της προτεραιότητας είναι η ανάπτυξη του μη συμβατικού τουρισμού και συγκεκριμένα του νατουραλιστικού/αγροτικού και ορεινού τουρισμού. Χάρη στην παρουσία φυσικής, πολιτιστικής και καλλιτεχνικής κληρονομιάς στην περιοχή, θεωρήθηκε σκόπιμο να δημιουργηθούν ολοκληρωμένες βιωματικές τουριστικές διαδρομές, ως εργαλείο για την διαχείριση της εποχικότητας και των τουριστικών ροών που προκύπτουν από αυτή και την παράταση της διαμονής. Η προτεραιότητα “Τουρισμός Καλής Ζωής” συνοδεύεται από τις παρακάτω 7 δράσεις:
Δράση 1: Εμπειρίες
Η Δράση 1 αφορά τον σχεδιασμό ολοκληρωμένων τουριστικών μονοπατιών στην περιοχή της ΟΤΔ και την ενθάρρυνση ανάπτυξης βιωματικών δραστηριοτήτων υπαίθρου, με στόχο τη διεύρυνση της τουριστικής περιόδου και την παράταση της διαμονής. Η Δράση προωθεί και ενθαρρύνει την οικολογικά βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής, μέσω της άμεσης εμπλοκής ιδιωτικών φορέων και της έμμεσης στήριξης των δημοσίων φορέων, οι οποίοι επιδεικνύουν προσοχή και ευαισθησία στις αρχές της ποιότητας, της φυσικής προστασίας και του βιώσιμου τουρισμού.
Δράση 2: Εμπειρίες στο υψόμετρο
Η Δράση 2 αφορά στη δημιουργία δύο οικολογικών μονοπατιών σε υψόμετρο. Στην πραγματικότητα, ο στόχος της Δράσης είναι να αναπτυχθούν υπηρεσίες και δραστηριότητες στα υψίπεδα του ορεινού όγκου, προσφέροντας απόλαυση και εμπειρίες όχι μόνο στους τουρίστες αλλά και στις τοπικές κοινότητες, οι οποίες συχνά αγνοούν τις ιδιαιτερότητες και τις δυνατότητες της περιοχής που ζουν.
Δράση 3: Κατακόρυφες εμπειρίες
Η Δράση 3 έχει ως σκοπό να αναπτύξει τον αναρριχητικό τουρισμό και περιλαμβάνει την δημιουργία μίας εσωτερικής εγκατάστασης μίας αναρριχητικής δομής (γυμναστήριο αναρρίχησης), κατάλληλης για αγωνιστική δραστηριότητα, η οποία να μπορεί να φιλοξενήσει τα κύρια γεγονότα του κλάδου, όπως περιφερειακούς, εθνικούς και διεθνείς αγώνες. Η Δράση περιλάμβανε την χαρτογράφηση των βράχων της περιοχής Gran Sasso και τη δημιουργία εμπειριών/πακέτων, διάρκειας πολλών ημερών, με συνοδεία.
Δράση 4: Έργο Start UP
Η Δράση 4 έχει ως σκοπό να υποστηρίξει τη δημιουργία νέων καινοτόμων, νεοφυών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον τομέα του τουρισμού και να καθοδηγήσει τις επιχειρηματικές ομάδες στις δραστηριότητές τους.
Δράση 5: Έργο βιώσιμης κινητικότητας
Η Δράση 5 προβλέπει τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου συστήματος βιώσιμης κινητικότητας. Στόχος της είναι να ενθαρρύνει διάφορες μορφές μεταφορών, συμπεριλαμβανομένου του ποδηλάτου και των ηλεκτρικών οχημάτων, με μηδενικό αντίκτυπο, χάρη στην αξιοποίηση της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές (φωτοβολταϊκά). Ειδικότερα, το έργο περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός δικτύου κοινόχρηστων ηλεκτρικών ποδηλάτων με φωτοβολταϊκά πάνελ. Η διαχείριση του έργου προβλέπεται να ανατεθεί σε κάποιο κοινωνικό συνεταιρισμό, απαντώντας στις ανάγκες απασχόλησης.
Δράση 6: Marketing
Η Δράση 6 περιλαμβάνει πρωτοβουλίες προώθησης της περιοχής Αμπρούζο. Σκοπός της Δράσης είναι να τονιστούν οι ιδιαιτερότητες και τα μοναδικά χαρακτηριστικά της και παράλληλα να κατανοηθούν και να αξιοποιηθούν στρατηγικά τα στοιχεία της αγοράς που απευθύνεται η ΟΤΔ. Τονίζεται ότι είναι μεγάλης σημασίας να μπορεί να κατανοηθεί ποιοι είναι οι καταναλωτές αλλά και ποιες συμπεριφορές υιοθετούν.
Πού εφαρμόζεται;
Το έργο της ΟΤΔ Gran Sasso Velino προσφέρει άμεσα εμπειρίες στους επισκέπτες της περιοχής και ωφελεί έμμεσα την τοπική κοινότητα της περιφέρειας.
Πότε εφαρμόστηκε;
Η πρωτοβουλία ανάπτυξης των τουριστικών μονοπατιών και των επιμέρους τουριστικών δραστηριοτήτων ξεκίνησε με την εκπόνηση του Σχεδίου Τοπικής Ανάπτυξης το 2023.
Αποτελέσματα
Αποτέλεσμα αυτής της προσπάθειας ήταν να δημιουργηθεί μια τουριστική ιστοσελίδα για την περιοχή Gran Sasso Velino, η οποία προβάλλει τα μονοπάτια του Σχεδίου και τις υπαίθριες δραστηριότητες. Παράλληλα προβάλλονται τα χωριά, τα μουσεία, η ιδιαίτερη φυσική κληρονομιά της περιοχής, τα τοπικά της προϊόντα και οι πολιτιστικές εκδηλώσεις που λαμβάνουν χώρα. Επιπλέον δίνονται προτάσεις για διαμονή και φαγητό και για ιδιαίτερες εμπειρίες (πχ. οινοτουριστικές).
Πληροφορίες
Οι ΟΤΔ είναι τοπικές εταιρικές σχέσεις που δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο υλοποίησης των ευρωπαϊκών προγραμμάτων LEADER. Το LEADER αποτελεί τη συμμετοχική και εκ των κάτω προς τα πάνω προσέγγιση που εφαρμόζει η Ευρωπαϊκή Ένωση προκειμένου να εξασφαλίσει την εμπλοκή των τοπικών κοινοτήτων στις διαδικασίες ανάπτυξης αγροτικών, παράκτιων και αστικών περιοχών. Οι ΟΤΔ αποτελούνται από εκπροσώπους δημόσιων και ιδιωτικών τοπικών κοινωνικοοικονομικών συμφερόντων, των οποίων η ύπαρξη, τα καθήκοντα και οι στόχοι (προώθησης της τοπικής ανάπτυξης μίας περιοχής) προβλέπονται από τα ευρωπαϊκά πρότυπα.
Στο πλαίσιο ανάπτυξης νέων δράσεων, η ΟΤΔ Gran Sasso Velino συμμετείχε στο διασυνοριακό έργο EmbleMatiC, στόχος του οποίου ήταν να δημιουργήσει και να δοκιμάσει μια νέα τουριστική προσφορά με βάση τα χαρακτηριστικά των βουνών της διασυνοριακής περιοχής και να δημιουργήσει μια εναλλακτική τουριστική πρόταση δίνοντας έμφαση στη βιώσιμη και υπεύθυνη διαχείριση των τουριστικών ροών και τη μεγαλύτερη συμμετοχή των κατοίκων και των τοπικών παραγόντων.
Επίσημο site της ΟΤΔ Gran Sasso Velino: https://www.gransassovelino.it/home
