Τίτλος – επωνυμία
Rutas del Vino de España
Πεδίο εφαρμογής / τομέας / κλάδος
Οινοτουρισμός
Χώρα / Περιοχή
Ισπανία
Γιατί είναι καλή πρακτική;
Οι “Δρόμοι του Κρασιού της Ισπανίας” (Rutas del Vino de España) αποτελεί μία πρωτοβουλία της Ισπανικής Ένωσης Πόλεων Κρασιού (Asociación Española de Ciudades del Vino, ACEVIN) που έχει ως σκοπό την προώθηση του οινοτουρισμού στην Ισπανία. Θεωρείται μία καλή πρακτική διαχείρισης καθώς, μέσα από ένα σύνολο δράσεων επιδιώκεται η αποτελεσματική συνεργασία και συνέργεια του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα της χώρας προς έναν κοινό στόχο, την ανάδειξη της οινικής κουλτούρας, των οινικών προϊόντων και του τόπου στον οποίο αναπτύσσονται. Η Ένωση, μέσα από τη δημιουργία “προϊόντων” όπως είναι “Ο Δρόμος του Κρασιού της Ισπανίας”, τα “Ισπανικά Βραβεία Οινοτουρισμού”, η “Ισπανική Πόλη του Κρασιού” και άλλες πρωτοβουλίες, παρακινεί επιχειρηματίες και φορείς στη δημιουργία αναβαθμισμένων και ποιοτικότερων οινοτουριστικών προϊόντων και υπηρεσιών ικανά να ανταγωνιστούν την ξένη αγορά.
Πώς εφαρμόζεται;
Η Ισπανική Ένωση Πόλεων Κρασιού, είναι ένας τοπικός οργανισμός ο οποίος ενώνει τις ισπανικές πόλεις που έχουν ως κοινό παρονομαστή την κυριαρχία της βιομηχανίας κρασιού στην οικονομία τους. Οι δήμοι που απαρτίζουν την Ένωση κατανοούν ότι αυτός ο παράγοντας καθορίζει τα πάντα, από το αστικό προφίλ και το προφίλ του τοπίου μέχρι τη διάρθρωση της αγοράς εργασίας, ακόμη και την κουλτούρα της κοινότητας. Έχοντας επίγνωση αυτού του κοινού χαρακτηριστικού συμμετέχουν με σκοπό τη λήψη αποφάσεων, στη διατύπωση προτάσεων και στην επίλυση προβλημάτων, ειδικά στους τομείς της αγροτικής επιχειρηματικότητας, της πολεοδομίας, του πολιτισμού και του οινοτουρισμού, της βιομηχανικής κληρονομιάς και της δημιουργίας μέσων τοπικής προώθησης και διαφοροποίησης της οικονομικής δραστηριότητας.
Στόχος της Ένωσης είναι η ανάπτυξη δραστηριοτήτων που ωφελούν τον οινοτουρισμό στην περιοχή όπου δραστηριοποιείται. Συγκεκριμένα στοχεύει στον σχεδιασμό και την προώθηση δράσεων με σκοπό την ανάπτυξη και την οικονομική διαφοροποίηση των τοπικών κοινοτήτων, την ανάπτυξη πρωτοβουλιών που είναι απαραίτητες για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας της οινοποιίας, τη διοργάνωση συναντήσεων και δραστηριοτήτων που στοχεύουν στην ανταλλαγή γνώσεων και εμπειριών, τη συνεργασία με ευρωπαϊκές οινοπόλεις και άλλες δραστηριότητες προς την ίδια κατεύθυνση.
Μία από τις σημαντικότερες πρωτοβουλίες της Ένωσης ήταν η δημιουργία των “Δρόμων του Κρασιού της Ισπανίας”. Το έργο υποστηρίζεται από τα Υπουργεία Βιομηχανίας, Εμπορίου και Τουρισμού και Γεωργίας, Αλιείας και Τροφίμων και σχεδιάστηκε προκειμένου να κάνει τους ταξιδιώτες να ανακαλύψουν μια διαφορετική Ισπανία και να ζήσουν μοναδικές εμπειρίες συνδεδεμένες με το κρασί.
Οι Δρόμοι του Κρασιού της Ισπανίας αποτελούνται από 37 χωρικές διαδρομές, οι οποίες εκτείνονται στις αμπελουργικές περιοχές των Δήμων της χώρας που συνεργάζονται με την Ένωση. Οι Δρόμοι του Κρασιού της Ισπανίας αποτελούν στην ουσία ένα δίκτυο επιχειρηματικής συνεργασίας και συνέργειας του δημόσιου (τοπικές διοικήσεις από τις οποίες διέρχονται οι διαδρομές) με τον ιδιωτικό τομέα (τουριστικές εταιρείες και εταιρείες που δεν θεωρούνται παραδοσιακά τουριστικές).
Κάθε οινική διαδρομή είναι σχεδιασμένη με τρόπο ώστε να σέβεται τα κριτήρια ποιότητας και τα πρότυπα που έχουν θεσπίσει η Ένωση και το Υπουργείο. Τα ανωτέρω εντάσσονται στο Spanish Wine Routes Tourist Product Manual, στο οποίο ορίζονται οι απαιτήσεις του συστήματος διαχείρισης, σήμανσης, προώθησης και μάρκετινγκ, καθώς και οι απαιτήσεις που πρέπει να πληρούν όλες οι τουριστικές εγκαταστάσεις (εστιατόρια, καταλύματα, οινοποιεία, καταστήματα κλπ.). Στο πλαίσιο διαχείρισης, υπάρχει και ένα σύστημα εξαμηνιαίων ελέγχων για όλες τις διαδρομές.
Οι Δρόμοι του Κρασιού της Ισπανίας προβάλλονται στην επίσημη ιστοσελίδα που έχει δημιουργηθεί για την προώθησή τους. Εκεί προωθείται όλο το δίκτυο των διαδρομών μαζί με την απαραίτητη πληροφορία για τον επισκέπτη όπως η αμπελοοινική ιστορία κάθε περιοχής, οι πόροι πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς, τα τοπικά φεστιβάλ και οι εκδηλώσεις, οι προτεινόμενες δραστηριότητες, οδηγίες προσβασιμότητας, σχετικό οπτικοακουστικό υλικό, τουριστικοί οδηγοί με προτεινόμενα οινοποιεία, εστιατόρια, καταλύματα κτλ. Οι παρεχόμενες πληροφορίες διαφέρουν ανάλογα με το πόσο ανεπτυγμένη είναι η κάθε διαδρομή. Παράλληλα προωθούνται και εμπειρίες, τις οποίες ο επισκέπτης μπορεί να επιλέξει και να αγοράσει από την ίδια ιστοσελίδα. Οι προτάσεις αφορούν οινικές εμπειρίες, για τις οποίες παρέχεται όλη η απαραίτητη πληροφορία καθώς και το κόστος αγοράς.
Μία εδραιωμένη δράση της Ένωσης είναι και η διοργάνωση και υλοποίηση των Βραβείων Οινοτουρισμού «Spanish Wine Routes», στα οποία βραβεύονται οι καλύτερες οινοτουριστικές πρωτοβουλίες της χώρας. Τα βραβεία υλοποιούνται κάθε δύο χρόνια και είναι στο σύνολο 12. Ενδεικτικά αναφέρονται το Βραβείο για τον Καλύτερο Οινοτουριστικό Δήμο, το Βραβείο Βιώσιμου και Υπεύθυνου Οινοτουριστικού Προορισμού και το Βραβείο για το Καλύτερο Οινοτουριστικό Κατάλυμα. Τα ανωτέρω βραβεία αποτελούν ένα κίνητρο για τις επιχειρήσεις και τους φορείς να βελτιώνουν συνεχώς τα οινοτουρισικά προϊόντα και τις υπηρεσίες τους και να ανταποκρίνονται στις νέες τάσεις και απαιτήσεις της αγοράς.
Επιπλέον των ανωτέρω, μία πρόσφατη αλλά εξίσου σημαντική πρωτοβουλία που ξεκίνησε η Ένωση το 2023 και η οποία στοχεύει στην περαιτέρω προβολή και προώθηση της οινικής κουλτούρας των Δήμων της, είναι ο τίτλος “Ισπανική Πόλη του Κρασιού”. Σύμφωνα με αυτή την πρωτοβουλία, πόλεις που αποτελούν μέλη της Ένωσης για τουλάχιστον 4 έτη έχουν τη δυνατότητα να υποβάλλουν υποψηφιότητα, ετησίως, για τον τίτλο «Ισπανική Πόλη του Κρασιού». Τον τίτλο για το 2024 τον κατέχει ο Δήμος Cambados, ο οποίος το 2017 εξελέγη και Ευρωπαϊκή Πόλη του Κρασιού (τίτλος που απονέμεται από το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Πόλεων Κρασιού, RECEVIN).
Κάθε υποψήφια πόλη καλείται να υποβάλλει μία προκαθορισμένη αίτηση-πρόγραμμα, η οποία αξιολογείται. Το πρόγραμμα πρέπει να έχει εθνική διάσταση και να διερευνά τις ιδιαιτερότητές του τόπου και να επιδεικνύει δημιουργικότητα, καλύπτοντας κάποια βασικά κριτήρια όπως να προωθεί δραστηριότητες ευαισθητοποίησης σχετικά με τον πολιτισμό και την παράδοση του κρασιού, να κινητοποιεί τους πολίτες, να ενισχύει τους δεσμούς με την περιοχή και όλες τις εθνικές οινοτουριστικές περιοχές, να αναπτύσσει συνεργασίες και να δίνει στην πόλη ένα προσανατολισμό προς το μέλλον. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι στο τέλος των υλοποιημένων δράσεων, οφείλει να παρουσιάσει με μετρήσιμους δείκτες την αποτελεσματικότητά τους.
Επίσης, αξίζει να αναφερθεί και η προσπάθεια της Ένωσης για προώθηση της βιωσιμότητας στον οινοτουρισμό. Στο πλαίσιο αυτό, συμμετείχε το 2021 στο έργο “Οινοτουριστικές εμπειρίες στην Ισπανία: παρατηρητήριο, καινοτόμες εμπειρίες, κυκλική οικονομία και πώληση μοναδικών εμπειριών” του προγράμματος “Spain Tourism Experiences”. Στο ανωτέρω πρόγραμμα υλοποιήθηκαν δράσεις όπως η κατάρτιση εγχειριδίου για την εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας στον οινοτουρισμό, η σύνταξη έκθεσης με καλές πρακτικές σε θέματα κυκλικής οικονομίας, τόσο σε επίπεδο διαχείρισης προορισμού όσο και σε επίπεδο διοίκησης επιχειρήσεων και η σύνταξη 17 επιμέρους εκθέσεων με προτάσεις για την εφαρμογή κριτηρίων κυκλικής οικονομίας προσαρμοσμένες στις ανάγκες κάθε Διαδρομής Κρασιού.
Πέραν των ανωτέρω, πρόσφατα δημοσίευσε έναν οδηγό 50 καλών βιώσιμων πρακτικών που εφαρμόζονται από φορείς και επιχειρήσεις στις περιοχές των Δρόμων του Κρασιού της Ισπανίας. Ο οδηγός αυτό εκπονήθηκε με τη συνεργασία του Υπουργείου Βιομηχανίας, Εμπορίου και Τουρισμού και έχει ως σκοπό όχι μόνο να προβάλλει τις προσπάθειες των επιχειρήσεων και των φορέων αλλά να αποτελέσει οδηγό και κίνητρο για τους υπόλοιπους να εφαρμόσουν ανάλογες πρακτικές αειφορίας.
Τέλος, άλλη μία σημαντική δράση της Ένωσης είναι η δημιουργία ενός Παρατηρητηρίου, με σκοπό την έρευνα και προβολή στατιστικών αποτελεσμάτων για τον οινοτουρισμό στους Δρόμους του Κρασιού. Με αυτόν τον τρόπο μετριέται η αποτελεσματικότητα των δράσεων της ίδιας και των τοπικών φορέων οινοτουρισμού που συνεργάζονται με αυτήν.
Πού εφαρμόζεται;
Οι Δρόμοι του Κρασιού της Ισπανίας είναι μία πρωτοβουλία που απευθύνεται στους φίλους τους κρασιού και τους επισκέπτες που θέλουν να γνωρίσουν την οινική κουλτούρα της χώρας και της κάθε περιοχής ξεχωριστά μέσα από προτεινόμενες εναλλακτικές επιλογές οινοτουρισμού. Ωστόσο, κύριος στόχος της πρωτοβουλίας είναι η ενίσχυση της φήμης των οινοπαραγωγών και η ανάπτυξη της τοπικής κοινότητας. Συνεπώς οι δράσεις του αφορούν τις επιχειρήσεις και τους τοπικούς φορείς και διαχειριστές των διαδρομών.
Πότε εφαρμόστηκε;
Η Ισπανική Ένωση Πόλεων Κρασιού ιδρύθηκε το 1994.
Αποτελέσματα
Τον Ιουνίου του 2024, η Ισπανική Ένωση Πόλεων Κρασιού παρουσίασε τη δέκατη έκτη ετήσια έκθεση επισκέψεων σε οινοποιεία και μουσεία κρασιού που σχετίζονται με τους Δρόμους του Κρασιού. Η έκθεση εκπονήθηκε από το Παρατηρητήριο Τουρισμού των Διαδρομών του Κρασιού της Ισπανίας, για το έτος 2023 και ανέδειξε ότι ο συνολικός αριθμός επισκεπτών ανήλθε σε 2.977.115, 18,2% περισσότερος σε σύγκριση με το 2022 και ο μέγιστος κατά τις προηγούμενες περιόδους. Ο αριθμός εσόδων που επιτεύχθηκε με αυτήν την αύξηση ξεπέρασε τα 100 εκατομμύρια ευρώ (102.208.200 ευρώ) και σχετίζεται, μεταξύ άλλων παραγόντων, με την αύξηση του αριθμού των Διαδρομών και την αύξηση της μέσης δαπάνης των οινοτουριστών.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα έσοδα υπολογίστηκαν μόνο λαμβάνοντας υπόψη τα οινοποιεία και τα μουσεία, δηλαδή τα δύο είδη εγκαταστάσεων στα οποία μπορεί αντικειμενικά να αποδοθεί μια επίσκεψη με κίνητρο καθαρά οινοτουριστικό. Σε αυτό το ποσό αν προστεθούν τα πιθανά έξοδα που συνεπάγεται το ταξίδι του τουρίστα και που αποδίδεται σε άλλες εγκαταστάσεις στον προορισμό (και που αποτελούν επίσης μέρος των Ισπανικών Διαδρομών Κρασιού), όπως διαμονή, εστιατόρια ή εταιρείες δραστηριοτήτων, ο συνολικός οικονομικός αντίκτυπος θεωρείται πολύ μεγαλύτερος.
Οι διαδρομές που έχουν δεχτεί τον μεγαλύτερο αριθμό επισκεπτών κατά τη διάρκεια του 2023 ήταν η Rioja Alta Wine Route (389.399 επισκέπτες), η Marco de Jerez Wine and Brandy Route (382.716 επισκέπτες) και η Ribera del Duero Wine Διαδρομή (368.537 επισκέπτες). Το 70,5% αυτών των επισκεπτών αντιστοιχεί σε οινοποιεία και το 29,5% σε μουσεία. Από τους επισκέπτες, το 78,8% του συνόλου ήταν ντόπιοι, ωστόσο παρατηρείται νέα αύξηση του ποσοστού των διεθνών επισκεπτών. Ο μήνας με τις περισσότερες επισκέψεις τουριστών ήταν ο Οκτώβριος και ακολουθεί ο Αύγουστος.
Όσον αφορά την ίδια την Ένωση, κατά τη διάρκεια του 2023, η οινοτουριστική προσφορά υπηρεσιών των Δρόμων του Κρασιού αυξήθηκε ξεπερνώντας τις 2.600 εταιρείες και τις 796 οντότητες που συνδέονται με τους φορείς διαχείρισης. Επίσης στους Δρόμους εντάχθηκε μία ακόμη διαδρομή, φτάνοντας συνολικά τις 37.
Πληροφορίες
Η Ένωση έχει συμμετάσχει σε έργα που αφορούν με διάφορους τρόπους τον οινικό κλάδο. Συγκεκριμένα συμμετείχε σε προγράμματα που αφορούσαν δράσεις ανακύκλωσης (VinAdapt), έρευνας και εκπαίδευσης σε νέες τεχνολογίες (LEONARDO), υποστήριξης επιχειρηματικών πρωτοβουλιών (Equal Los Yacimientos del Vino), δράσεις προώθησης του οινοτουρισμού (VinTUR), κατάρτισης και προσαρμογής εργαζομένων (Equal Vinqual), και ενέργειες που αφορούν τη βιωσιμότητα και ανταγωνιστικότητα (Enoturismo Responsable).
Η επίσημη ιστοσελίδα του Δρόμου του Κρασιού της Ισπανίας είναι: https://wineroutesofspain.com/
