Μια από τις πιο σημαντικές δωρικές πόλεις-κράτη όλης της Κρήτης, ήταν η Λατώ με επίνειο την Καμάρα στη θέση της σύγχρονης πόλης του Αγίου Νικολάου.
Ήταν χτισμένη σε ορεινή θέση, 3 χλμ. βόρεια από το χωριό της Κριτσάς, στις βορειοανατολικές υπώρειες της Δίκτης. Η θέση της φυσικά οχυρή ήταν προνομιακή και κατάλληλη για λαό πολεμικό, αφού ήλεγχε το πέρασμα από τη κεντρική στην ανατολική Κρήτη, όλη τη γύρω περιοχή και μεγάλο μέρος του μεγάλου κόλπου του Μιραμπέλου.
Η επικράτεια της Λατούς περιελάμβανε τις σημερινές περιοχές του Αγίου Νικολάου, της Κριτσάς, του οροπέδιου Καθαρού, του Καλού Χωριού και της Πρίνας.
Γύρω από την πόλη υπήρχαν νεκροταφεία, μικρότεροι οικισμοί και μικρά φρούρια για τον έλεγχο της περιοχής.
Το όνομά της ίσως σχετίζεται με τη θεά Λητώ, που κατά το μύθο γέννησε τον Απόλλωνα και την Άρτεμις και μαζί η οποία μαζί με τον Ερμή και την Ειλειθύια λατρευόντουσαν στη δωρική πόλη. Αξίζει να αναφερθεί πως ο Νέαρχος, ναύαρχος του Μεγάλου Αλεξάνδρου ήταν από τη Λατώ.
Το επίνειό της από τον 3ο αι. π.Χ. και μετά αρχίζει να αποκτά ολοένα και αυξανόμενη δύναμη και σιγά σιγά η ορεινή πόλη αρχίζει να εγκαταλείπεται, λόγω της ανάπτυξης του εμπορίου. Κατά τον 2ο π.Χ. καταλαμβάνει το γειτονικό Ίστρο (Καλό Χωριό) και συγκρούεται με την Ιεράπυτνα και την Ολούντα (Ελούντα) σταθεροποιώντας τα σύνορά της. Αποτέλεσε μια από τις τελευταίες κατακτήσεις των Ρωμαίων, των οποίων η παρουσία δε φαίνεται να ήταν έντονη στη περιοχή.
Ο αρχαιολογικός χώρος της είναι αξιόλογος και θεωρείται ένας από τους καλύτερα διατηρημένους χώρους πόλης της κλασσικής-ελληνιστικής περιόδου στην Ελλάδα.
Από τις ανασκαφές έχουν έρθει στο φως οι οχυρώσεις, το κέντρο και μεγάλο τμήμα της πόλης καθώς και η Αγορά της. Η Λατώ ήταν κτισμένη σε άνδηρα, διέθετε αγορά, πρυτανείο, ναούς και θέατρο. Τα τείχη της Λατούς σώζονται σήμερα σε εντυπωσιακό ύψος ενώ κατά την αρχαιότητα είχαν ανά διαστήματα ισχυρούς πύργους.
Στη πόλη μπαίνει κανείς από τη δυτική τους πλευρά, στο σημείο όπου βρισκόταν και η και πύλη της κατά την αρχαιότητα, η οποία έκλεινε, όπως και στις μεσαιωνικές περιτειχισμένες πόλεις. Μετά την πύλη ξεκινά ανηφορικός διάδρομος, ο οποίο αφού περνά από την επαγγελματική συνοικία της πόλης καταλήγει σε πεντάγωνο πλάτωμα, χώρο στον οποίο βρισκόταν η αγορά της αρχαίας πόλης. Στο κέντρο της υπήρχε ιερό και μεγάλη υπόστηλη δεξαμενή της οποίας η στέγη στηριζόταν σε δύο δωρικές κολώνες. Η ύδρευση της πόλης γινόταν από τέτοιες υδατοδεξαμενές, οι οποίες υπήρχαν διάσπαρτες στη πόλη.
Βορειότερα από την υδατοδεξαμενή υπάρχουν μνημειώδη σκαλοπάτια, πιθανότατα οι κερκίδες του χώρου ο οποίος χρησίμευε ως χώρος πολιτικών ή θρησκευτικών συγκεντρώσεων. Πίσω από το χώρο αυτό υπάρχει το σημαντικότερο κτίριο της Λατούς, το Πρυτανείο στο οποίο συνεδρίαζαν οι άρχοντες της πόλης, γνωστοί ως κόσμοι. Νότια της αγοράς υπήρχε ο μεγάλος ναός της πόλης, στο πίσω μέρος του οποίου σώζεται η βάση του λατρευτικού αγάλματος που υπήρχε στο χώρο, ενώ ανατολικότερα και λίγο πιο χαμηλά υπήρχε το λαξευμένο στο βράχο θέατρο της πόλης.
Αν και τα κτίρια που σώζονται σήμερα χρονολογούνται στο 4ο και 3ο αι. π.Χ., η διάταξη και η αρχιτεκτονική της αγοράς και των δημόσιων κτιρίων μαρτυρούν την ύπαρξη ακμάζουσας και ισχυρής πόλης από τα αρχαϊκά τουλάχιστον χρόνια.
