Μινωικός οικισμός Αποδούλου

Τα τελευταία χρόνια Ελληνο-Ιταλική ανασκαφική ομάδα, έχει φέρει στο φως μία ιδιαίτερα σημαντική μινωική εγκατάσταση, της παλαιοανακτορικής περιόδου (19ος αι. π.Χ. - 1600 π.Χ.) κοντά στο σημερινό χωριό Αποδούλου, στη νότια πλαγιά του υψώματος Γούρνες, στο νότιο τμήμα της περιοχής του Αμαρίου.

Μινωικός οικισμός Αποδούλου

Ο χώρος βρίσκεται στο πάνω στο «δρόμο» που ένωνε το ανάκτορο της Φαιστού με το μεγάλο παλαιοανακτορικό κέντρο του Μοναστηρακίου και μάλλον λειτούργησε ως ενδιάμεσος σταθμός.

Η εγκατάσταση καταστράφηκε από ισχυρή πυρκαγιά, την ίδια περίοδο με την καταστροφή των γειτονικών της κέντρων. Παρόλαυτά, η ζωή στο Αποδούλου και στη Φαιστό συνεχίστηκε και στη νεοανακτορική εποχή, σε αντίθεση με το Μοναστηράκι όπου εγκαταλείφθηκε οριστικά, τουλάχιστον στην ίδια θέση. Οι ανασκαφές έχουν αποκαλύψει αποθήκες με πολλά πιθάρια, που αποτελούν τμήμα ενιαίου συγκροτήματος, ίσως της κατοικίας του τοπικού άρχοντα. Στην κορυφή του ίδιου λόφου βρίσκεται και ο νεοανακτορικός οικισμός που εντοπίστηκε στη δεκαετία του 1930. Εδώ έχει αποκαλυφθεί ένα μεγάλο οίκημα του τύπου της αγρέπαυλης, με ιερό, μέσα στο οποίο βρέθηκαν ενεπίγραφα σκεύη σπονδών και μικρός χρυσός πέλεκυς.

Στο δρόμο έξω από το χωριό, 400 μ. βόρεια του νεοανακτορικού οικισμού, ανασκάφτηκε κυκλικός θολωτός τάφος Νεοανακτορικών και Μετανακτορικών χρόνων, που περιείχε τέσσερις πήλινες λάρνακες, από τις οποίες μία (στο Μουσείο Χανίων) εικονίζει μορφές λάτρεων με υψωμένα χέρια.

Σε διάφορες θέσεις κοντά στο χωριό έχουν εντοπιστεί και ανασκαφεί αρκετοί κυκλικοί θολωτοί τάφοι Μετανακτορικών χρόνων με λάρνακες, αγγεία και διάφορα κοσμήματα.