Μονή Κυράς Ελεούσας

Η Μονή της Παναγίας Κυράς Ελεούσας βρίσκεται 1,5 χιλιόμετρο βορειοανατολικά του χωριού Βορίτσι . Μέχρι πριν λίγα χρόνια η μονή ήταν έρημη αλλά με τη φροντίδα του μοναχού και των κατοίκων της περιοχής η μονή έχει αναπαλαιωθεί και είναι ενεργή, ύστερα από πολλά χρόνια.

Είναι από τα πιο αξιόλογα μνημεία μοναστηριακής αρχιτεκτονικής στη περιοχή και ο επισκέπτης μπορεί να δει πλήρως αναπαλαιωμένα πολλά από τα αρχιτεκτονικά της μέρη, το τείχος με τις πολεμίστρες, τα κελιά των μοναχών, τους βοηθητικούς χώρους και το καθολικό της.

Η μονή είναι χτισμένη σε ψηλό και απότομο λόφο με θέα προς τη θάλασσα και τη γύρω περιοχή.

Η αρχιτεκτονική της μορφή είναι φρουριακού τύπου, εκμεταλλευόμενη τη φυσική οχύρωση της περιοχής. Η κεντρική είσοδος της μονής βρίσκεται στη βορειοανατολική πλευρά, ενώ μια μικρότερη βοηθητική υπάρχει στη νοτιοδυτική πλευρά. Η Δυτική της πλευρά είναι ιδιαιτέρως οχυρή λόγω της μορφολογίας του εδάφους. Το καθολικό της βρίσκεται στο κέντρο της εσωτερικής αυλής του μεσαίου επιπέδου, και περιστοιχίζεται από τα κελιά των μοναχών και τους βοηθητικούς χώρους της μονής. Ανάμεσα στους χώρους αυτούς μπορεί κανείς να διακρίνει το μεγάλο ελαιοτριβείο, τη δεξαμενή συλλογής των όμβριων υδάτων και το ληνό. Μέσα στο καθολικό υπάρχουν δύο τάφοι μοναχών ή ηγουμένων της μονής ενώ ακριβώς έξω, δίπλα στην είσοδο, υπάρχει άλλος ένας και τα ίχνη από έναν δεύτερο.

Στο περίβολο της μονής υπάρχουν ψηλά πεύκα και καθίσματα όπου ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει την ηρεμία και τη γαλήνη που προσφέρει ο χώρος.

Το μοναστήρι χτίστηκε πάνω σε παλαιότερο ναό, ίσως αρχαίο, όπως μαρτυράει η μεγάλη πέτρινη κολώνα που βρίσκεται ακόμα στο περίβολο. Μια ακόμα πέτρινη κολώνα που υπήρχε εκεί έχει χρησιμοποιηθεί ως υπέρθυρο στη Νότιά του πύλη, τη λεγόμενη «Χαρασανή πόρτα» η οποία οδηγούσε στο γειτονικό χωριό Χαρασό .

Η εποχή της ίδρυσης του τοποθετείται στον τελευταίο αιώνα της Ενετοκρατίας, ενώ αναφέρεται πρώτη φορά σε έγγραφο του 1606. Αρχικά ήταν υπό τη δικαιοδοσία της Μονής της Αγίας Αικατερίνης του Σινά. Αργότερα, άγνωστο πότε, έγινε μετόχι της Μονής Αγκαράθου. Επίσης σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, ήταν παράρτημα της Μονής του Αγίου Γεωργίου στον Αποσελέμη.