Μονή Απεζανών

Απέχει από το Ηράκλειο 63,3 χιλιόμετρα. Για να φτάσετε ως τη Μονή ακολουθείτε το δρόμο Ηρακλείου - Τυμπακίου και στρίβετε αριστερά στη διακλάδωση της Γόρτυνας προς τα χωριά Πλάτανος και Πλώρα. Βρίσκεται στο εσωτερικό του ορεινού όγκο των Αστερουσίων Ορέων που αποτελούν το "Άγιο Όρος" της Κρήτης.

Μονή Απεζανών

Τα Αστερούσια υπήρξαν η κοιτίδα του Χριστιανισμού ιδιαίτερα κατά τους πρωτοχριστιανικούς χρόνους και αναπτύχθηκε σ’ αυτά πλούσια μοναστική και ασκητική παράδοση με κέντρο το Αγιοφάραγγο και το Μάρτσαλο.

Λέγεται και Απεζωνών και είναι η μεγαλύτερη από τις ιστορικές μονές των Αστερουσίων. Κατά την παράδοση ιδρύθηκε από μοναχούς του Αγίου Αντωνίου στο Αγιοφάραγγο.

Η μονή έχει φρουριακή μορφή (τοπλού μοναστήρ) η οποία διαμορφώθηκε κατά τις τελευταίες δεκαετίες της Ενετοκρατίας. Κατά το 16ο και 17ο αιώνα ήταν κέντρο γραμμάτων και τεχνών, είχε δικό της σχολείο και πλούσια βιβλιοθήκη με παλαιά χειρόγραφα. Μεγάλη επίσης ήταν και η περιουσία της Μονής. Αναφέρεται ότι ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Μελέτιος Πηγάς ήταν αδελφός της μονής στα μέσα του 16ου αι.

Σήμερα σώζεται μόνον ο ένας από τους τρεις οχυρούς πύργους της, πάνω στους οποίους υπήρχαν κανόνια. Το παλιό καθολικό της Μονής καταστράφηκε από τους Τούρκους το 1827 και μέχρι τότε σώζονταν στη Μονή πολύτιμα ιερά κειμήλια, σκεύη και πολλές εικόνες. Σήμερα σώζονται τα ιερά σκεύη και λείψανα αγίων, ενώ το καθολικό της – τρίκλιτη βασιλική – χτίστηκε μετά την καταστροφή του προηγούμενου.

Ο επισκέπτης μπορεί επίσης να επισκεφτεί το κοντινό εξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής, που βρίσκεται σε απόσταση 2-3 χιλιομέτρων από τη μονή. Παλαιότερα υπήρχε εκεί μικρό ανεξάρτητο μοναστήρι. Σήμερα κυριαρχεί στο τοπίο ένας τεράστιος δρυς, που πιστεύεται πως έχει θεραπευτικές ιδιότητες. Το σημείο αυτό είναι ένα από τα πολλά στα οποία επιβιώνει η αρχαία λατρεία των ιερών δέντρων. Στη ρίζα του μεγάλου δέντρου υπάρχει πάντα η εικόνα της Αγίας Παρασκευής.