Μονή Αρσανίου

Ένα παλιό αντρικό μοναστήρι, 12 χλμ ανατολικά του Ρεθύμνου, στην κοινότητα Παγκαλοχωρίου, που πιθανότατα ιδρύθηκε κατά τη Β' Βυζαντινή περίοδο (961-1204). Ιδρυτής ήταν κάποιος μοναχός Αρσένιος, από τον οποίο πήρε και το όνομα του.

Μονή Αρσανίου

Κατά την πιθανότερη εκδοχή, κάποια στιγμή ερημώθηκε από τους πειρατές που προκαλούσαν προβλήματα στους παραλιακούς οικισμούς και ανακαινίστηκε, όπως και πολλά άλλα κρητικά μοναστήρια, πριν το 1600. Άρχισε να λειτουργεί στα τέλη του 16ου αιώνα ενώ παράλληλα εγκαινιάστηκε ο ναός του Αγ. Γεωργίου, το Καθολικό της Μονής, μια σταυροειδής βασιλική με τρούλο.

Από τα Ενετικά έγγραφα που σώθηκαν, η μονή φαίνεται να δεχόταν δωρεές από πολλούς πιστούς και αναπτύχθηκε με γρήγορο ρυθμό. Την ανάπτυξη αυτή ήρθε να σταματήσει η τουρκική εισβολή στην περιοχή το 1646, οπότε το μοναστήρι έπεσε θύμα της βαριάς φορολογίας και διαφόρων άλλων τουρκικών καταπιέσεων. Παρόλα αυτά η μονή Αρσανίου προσπαθούσε να συμβάλλει στην εκπαίδευση ενισχύοντας την ίδρυση σχολείων, προσπάθεια που συνεχίστηκε ως τα τέλη του 19ου αιώνα. Ο μεγάλος σεισμός του 1856 ήρθε να καταστρέψει μεγάλο μέρος της μονής και μια δεκαετία αργότερα οι μοναχοί διέθεσαν την περιουσία της στον απελευθερωτικό αγώνα του 1866. Ακολούθησαν, όπως ήταν αναμενόμενο, καταστροφές και λεηλασίες από τους Τούρκους.

Kατά την τελευταία Kρητική επανάσταση (1897-1898) το Aρσάνι έζησε το δικό του ολοκαύτωμα, με τον ηγούμενο Γαβριήλ Kλάδο να βρίσκει τον θάνατο σε συμπλοκή με τους Tούρκους. Αυτή ήταν η τελευταία προσφορά της μονής λίγο πριν από την απελευθέρωση της Kρήτης. Επόμενος σημαντικός σταθμός στην ιστορία της μονής είναι το 1941, όταν οι Γερμανοί εκτελούν τον μοναχό Δαμιανό Καλλέργη λόγω υπόθαλψης ανταρτών.

Τελικά το μοναστήρι ανακαινίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’70 κι αργότερα τοιχογραφήθηκε ο ναός και ιδρύθηκε το μουσείο και το συνεδριακό κέντρο.

Στο μικρό Εκκλησιαστικό μουσείο ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει τα κειμήλια από την παλιότερη και τη νεότερη ιστορία της Μονής αλλά και από άλλα μοναστήρια της επαρχίας Μυλοποτάμου. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης οι παλιές κρητικές εικόνες του Αγ. Γεωργίου και του Αγ. Νικολάου.