Μια από τις ιστορικότερες μονές της Κρήτης, η Μονή Φανερωμένης είναι χτισμένη σε μια πλαγιά, σε υψόμετρο 450μ. πάνω από τη μινωική πόλη Γουρνιά. Αυτός είναι και ο λόγος που είναι ευρέως γνωστή και ως «Παναγία των Γουρνιών».
Το έτος ιδρύσεως δεν είναι γνωστό, πιθανότατα όμως το αρχικό κτίσμα είναι του 961-1204. Αργότερα, έγιναν επεκτάσεις φρουριακού τύπου με αρχιτεκτονική που μας παραπέμπει στον 16ο αι. Το καθολικό είναι χτισμένο μέσα σε σπηλιά και είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου και τη Ζωοδόχο Πηγή και εντός του ναού υπάρχει πηγή που αναβλύζει Αγιασμό.
Εδώ, σύμφωνα με την παράδοση, ένας βοσκός βρήκε εικόνα της Παναγίας και ως εκ τούτου η Μονή πήρε την ονομασία Φανερωμένη.
Την περίοδο της Τουρκοκρατίας το μοναστήρι συνέδραμε στους αγώνες των Ελλήνων, καθώς υπήρξε κρησφύγετο αγωνιστών και χώρος συγκέντρωσης. Το σημαντικότερο έργο της ήταν το άτυπο σχολείο που λειτουργούσε εδώ.
Η αίθουσα διατηρείται ακόμα και σήμερα και βρίσκεται δεξιά της κεντρικής εισόδου.
