Ροτόντα Επισκοπής

Κοντά στο χωριό της Κάτω Επισκοπής της πρώην επαρχίας Κισσάμου, σώζεται σημαντικός πρωτοβυζαντινός ναός, αφιερωμένος στο Μιχαήλ Αρχάγγελο, ο οποίος αποτέλεσε επισκοπή κατά τα πρώτα χριστιανικά χρόνια. Σήμερα είναι γνωστός ως «Ροτόντα Επισκοπής». Λειτουργεί συνεχώς από τον 6ο αι. μ.Χ. κατά τον οποίο χτίστηκε με τη μορφή που έχει σήμερα.

Ροτόντα Επισκοπής

Αρχιτεκτονικά είναι εντυπωσιακός και μοναδικός σε όλη την Κρήτη. Έχει νάρθηκα με μεγάλο τρούλο και περιμετρικά διαμερίσματα σε ένα από τα οποία υπάρχει πέτρινη κολυμβήθρα στην οποία βαπτιζόντουσαν οι πιστοί κατά τα παλαιοχριστιανικά χρόνια.

Από τη περίοδο αυτή έχουν σωθεί σημαντικότατα και εξαιρετικά δείγματα τέχνης, όπως είναι τα ψηφιδωτά δάπεδα, διακοσμημένα με γεωμετρικά θέματα και το μοναδικό δείγμα μνημειακής ζωγραφικής στη Κρήτη της Πρωτοβυζαντινής περιόδου.

Στους επόμενους αιώνες ο ναος τοιχογραφήθηκε ξανά, τουλάχιστον πέντε φορές. Ξεχωρίζουν οι τοιχογραφίες του 12ου αιώνα με εξαίρετες παραστάσεις της Παναγίας Βλαχερνιώτισσας, του Μιχαήλ Αρχαγγέλου, άλλων Αγίων καθώς και Ευαγγελικές σκηνές. Η τεχνοτροπία των τοιχογραφιών συνδέεται με εκείνη της Κωνσταντινούπολης.