Τα Τείχη των Χανίων
Τα Χανιά περιβάλλονταν από τείχη ήδη από τα βυζαντινά χρόνια. Η Βυζαντινή οχύρωση της πόλης είχε ακανόνιστο περίγραμμα και περιέβαλε τον λόφο του Καστελίου. Τα τείχη αυτά που κατασκευάστηκαν με οικοδομικό υλικό που προήλθε από την αρχαία Κυδωνία, επισκευάστηκαν το 1252 από τους Ενετούς, οι οποίοι οικοδόμησαν μια νέα πόλη εντός τους με νέο ρυμοτομικό σχέδιο.
Αργότερα όμως, με την ανακάλυψη της πυρίτιδας και άρα την εξέλιξη της πολεμικής τέχνης, υπό την απειλή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που εξαπλωνόταν στην ανατολική Μεσόγειο αλλά και τις νέες ανάγκες της πόλης που εξαπλωνόταν εκτός των ασφυκτικών τειχών, οι Ενετοί προχώρησαν στην κατασκευή ενός νέου οχυρωματικού έργου.
Με τα σχέδια και την επίβλεψη του βερονέζου Michele SanMichieli άρχισαν να κατασκευάζονται τα νέα τείχη και η τάφρος στα μέσα του 16ου αιώνα.
Τα τείχη σχημάτιζαν ένα τετράγωνο, στις τέσσερις γωνίες του οποίου υπήρχαν καρδιόσχημοι προμαχώνες. Οι πύλες των τειχών που άνοιγαν κατά την ανατολή του ήλιου και έκλειναν στην δύση ήταν τρεις: η Πύλη της Άμμου ή Porta Sabbionara στα ανατολικά, η Porta Retimiota (Πύλη του Φρουρίου) στα νότια του τείχους που οδηγούσε στον δρόμο για το Ρέθυμνο και ήταν η κεντρική πύλη του τείχους, και το «πορτάκι» στον προμαχώνα San Salvatore που χρησιμοποιήθηκε κυρίως για στρατιωτικούς λόγους αλλά και από τους Εβραίους της εβραϊκής συνοικίας.
Αργότερα βέβαια ακόμα κι αυτά τα τείχη περιόριζαν την ανάπτυξη της πόλης, οπότε στα χρόνια της Κρητικής Πολιτείας έγινε κατεδάφιση φρουρίων και μεγάλων τμημάτων των τειχών.
Σήμερα σώζονται μικρά τμήματα των τειχών γύρω από την παλιά πόλη, το θαλάσσιο φρούριο Φιρκά (εκεί που βρίσκεται σήμερα το Ναυτικό Μουσείο), ο νοτιοδυτικός και βορειοανατολικός προμαχώνας με το λιμενοβραχίονα, τα νεώρια και ο φάρος. Όσο για τα βυζαντινά τείχη, τμήματα του σώζονται στην πλατεία Συντριβανίου όπου υπάρχει ακόμα κι ένας πύργος (με μία προσθήκη του 18ου αιώνα).
Φρούριο Φιρκά
Στο πλαίσιο της οχύρωσης της πόλης οι Ενετοί έχτισαν στην βορειοδυτική άκρη του λιμανιού το φρούριο Revellino del Porto για την προστασία του λιμανιού, που τελικά επικράτησε να αποκαλείται Φρούριο Φιρκά μέχρι και σήμερα, από την τουρκική του ονομασία που σημαίνει «στρατώνας».
Η κατασκευή του ξεκίνησε από τα μέσα του 16ου αιώνα και ολοκληρώθηκε λίγα μόλις χρόνια πριν την πτώση της πόλης στους Τούρκους (1645).
Εδώ ήταν η έδρα του Στρατιωτικού Διοικητή της πόλης. Στο εσωτερικό του υπήρχαν στρατώνες και αποθήκες πολεμικών υλικών, ενώ στην βόρεια πλευρά του έξι συνεχόμενοι θόλοι φιλοξενούσαν τις κανονιοθυρίδες (μία σε κάθε θόλο) που κάλυπταν όλο το λιμάνι.
Μάλιστα μια αλυσίδα που ξεκινούσε από το φρούριο και κατέληγε στον Φάρο, έκλεινε το λιμάνι σε περίπτωση πολιορκίας.
Επί τουρκοκρατίας χρησίμευσε ως στρατώνας και φυλακή, και την 1η Δεκεμβρίου του 1913 υψώθηκε εδώ η ελληνική σημαία ως σύμβολο της ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα, παρουσία του Βασιλιά Κωνσταντίνου και του Ελευθέριου Βενιζέλου.
