Λευκά Όρη

Τα Λευκά Όρη, ή οι Χανιώτικες Μαδάρες όπως τις αποκαλούν οι ντόπιοι, αποτελούν τον πλέον εκτεταμένο ορεινό όγκο του νησιού, με προεκβολές προς τις περιοχές Σελίνου, Κισσάμου, Αποκορώνου και το Δήμο του Αγίου Βασιλείου (Ρέθυμνο), ενώ καταλαμβάνουν ολόκληρη τη περιοχή των Σφακίων. Εκτείνονται, από τη Δύση προς την Ανατολή, σε μήκος 40-45 χιλιομέτρων, και πλάτος, από Βορά προς Νότο, 35 χιλιομέτρων. Διαθέτουν μεγάλο αριθμό (57) κορυφών άνω των 2.000 μέτρων και σχεδόν άλλες τόσες (54) από 1500 έως 2000 μέτρα.

Οι σημαντικότερες από αυτές είναι οι Πάχνες (2452 μ.), ο Τροχάρης (2401 μ.), ο Μέσα Σωρός (2397 μ.), ο Μπουρνέλος (2342 μ.), ο Σωρός της Γριάς (2331 μ.), η Σβουριχτή (2317 μ.), το Όρνιο (2153 μ.), η Μαύρη η Βενιζέλος (2069 μ.), η Ζαρανοκεφάλα, (2140 μ.), η Κακόβολη (2214 μ.). Εντυπωσιακή κορυφή της οροσειράς είναι και ο Γκίγκιλος (2005 μ.), γυμνός και διαβρωμένος από τα στοιχεία της φύσης, ο οποίος αποκαλείται και Σαπημένος από του ντόπιους και υψώνεται στη δυτική πλευρά του φαραγγιού της Σαμαριάς, με άγριες χαράδρες, γεμάτες χιόνια.

Η οροσειρά των Λευκών Ορέων χαρακτηρίζεται από τον πλούτο των γεωμορφολογικών σχηματισμών που αποτελούνται από τα εκτεταμμένα οροπέδια και τα εντυπωσιακά σε μέγεθος, μορφολογικά χαρακτηριστικά και φυσικό πλούτο φαράγγια της. 

Τα μεγαλύτερα και εντυπωσιακότερα από αυτά εντοπίζονται στις νότιες, απόκρημνες πλαγίες της οροσειράς με κυριότερα από τα δυτικά προς τα ανατολικά αυτά της Αγκαθωπής, της Αγίας Ειρήνης, της Τρυπητής, των Δωμάτων, της Αγίας Ρούμελης ή Σαμαριάς, της Αράδαινας, της Ανώπολης, της Ίμπρου και του Ασφέντου.

Από αυτά το μεγαλύτερο φαράγγι είναι το πασίγνωστο φαράγγι της Σαμαριάς του οποίου το μέγιστο βάθος φτάνει τα 1500 μέτρα και το μήκος του τα 18 χιλιόμετρα. Εντυπωσιακό σε σχηματισμούς είναι επίσης το φαράγγι της Αράδαινας και σε φυσικό πλούτο αυτά της Αγίας Ειρήνης και της Ίμπρου.

Τα κυριότερα οροπέδια των Λευκών Ορέων είναι του Ασκύφου, σε υψόμετρο 730 μ., του Καλλικράτη (750 μ.), της Ανώπολης (600 μ.), και φυσικά το φημισμένο οροπέδιο του Ομαλού, σε υψόμετρο 1080 μ. από το οποίο ξεκινά και το φαράγγι της Σαμαριάς.

Οι νότιες πλαγιές των Λευκών Ορέων, στις οποίες βρίσκονται και τα σημαντικότερα φαράγγια, έχουν μεγάλες κλίσεις στην επαφή τους με τη θάλασσα ενώ αντίθετα στη βόρεια πλευρά οι πλαγιές είναι ομαλότερες με μεγάλες ποσότητες πηγαίων υδάτων που αρδεύουν τον κάμπο των Χανίων και τις υπόλοιπες κλειστές κοιλάδες της περιοχής, κυρίως της Κυδωνίας και Αποκορώνου.

Στις νότιες πλαγιές των Λευκών Ορέων εκτός από εντυπωσιακά φαράγγια σχηματίζονται και πανέμορφες, μοναχικές παραλίες ενώ στις πλαγιές τους αναπτύσσονται εκτεταμμένα δάση με πεύκα, πρίνους και κυπαρίσσια.

Τις νότιες πλαγιές των Λευκών Ορέων, αλλά και το κεντρικό, εσωτερικό τους τμήμα διατρέχει το Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε4. Για τους λάτρεις της πεζοπορίας, της ορειβασίας αλλά και του ελεύθερου σκι, τα Λευκά Όρη προσφέρουν πάρα πολλές διαδρομές, ποικίλης δυσκολίας και με μεγάλες εναλλαγές στο φυσικό τοπίο.

Ο ορεινός όγκος των Λευκών Ορέων εκτείνεται και ανατολικότερα στα νότια του Νομού Ρεθύμνης, δημιουργώντας μια μικρή οροσειρά - παράλληλη προς την παράλια ζώνη του Νομού – που συμπεριλαμβάνει τις κύριες κορυφές Κρυονερίτη και Κουρούπα.