Η Μινωική Πόλη
Στην παραλία του Παλαικάστρου στη θέση Ρουσολάκκος αποκαλύφθηκε μεγάλη και σπουδαία πόλη των Μινωικών χρόνων.
Άκμασε την Υστερομινωική εποχή αλλά βρέθηκαν και ερείπια της Πρωτομινωικής και Μεσομινωικής εποχής, ιδίως τάφοι με μεγάλες ποσότητες οστών σε θαυμάσια διατήρηση.
Ανθρωπολόγοι που τα μελέτησαν κατέληξαν σε σημαντικά συμπεράσματα για τη σωματική δομή των μινωιτών που είχαν ανάστημα 1,60 μ. οι άνδρες και 1,50 μ. οι γυναίκες κατά μέσο όρο.
Ένας κεντρικός δρόμος που διασταυρώνεται με 4 κάθετους χωρίζει τη πόλη σε 9 συνοικίες στις οποίες κατά μια εκδοχή κατοικούσαν ισάριθμα γένη. Τα σπίτια που βλέπουν στον κεντρικό δρόμο είχαν επιβλητικές προσόψεις, ενώ ένα άρτιο αποχετευτικό σύστημα διακλαδίζεται οε όλες τις συνοικίες. Στη "συνοικία Β" μεταξύ άλλων υπήρχε δωμάτιο - μέγαρο με 4 κίονες και μαγειρείο, δεξαμενή καθαρμού, πηγάδι, οικιακό ιερό, λουτρό και αποθήκη λαδιού ενώ σε άλλους χώρους υπήρχε ελαιοτριβείο και ελαιαποθήκη. Βρέθηκαν επίσης πολλά "καμαραϊκά" αγγεία, αμφορείς, λύχνοι, πιθάρια κ.α. Δωμάτιο- μέγαρο και σπουδαία αντικείμενα βρέθηκαν και σε άλλες συνοικίες, ενώ σε μία συνοικία βρέθηκε στεμφυλοπιεστήριο.
Η ζωή στη Μινωική πόλη του Παλαικάστρου έσβησε ξαφνικά, όπως και στη Ζάκρο και τις άλλες πόλεις της Κρήτης περί το 1500 π.Χ. από τη φοβερή έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης.
Το Ιερό του Δικταίου Διός
Σε άλλη συνοικία αποκαλύφθηκε το περιώνυμο στην αρχαιότητα ιερό του Δικταίου Διός. Στο ιερό αυτό λατρευόταν ο Ζευς από τα Γεωμετρικά χρόνια έως τη Ρωμαϊκή κατάκτηση.
Βρέθηκαν επίσης τα κομμάτια της πλάκας στην οποία ήταν γραμμένος ο ύμνος του Δικταίου ή Κρηταγενούς Διός. Πρόκειται για τον πρώτο ύμνο σε θεότητα σ' ολόκληρο τον αρχαίο κόσμο και στην ουσία πρόκειται για ύμνο στην Ειρήνη και στη Ζωή.
O Ύμνος του Δικταίου Διός ή ο Κουρητικός Ύμνος, βρέθηκε γραμμένος σε μια επιγραφή σπασμένη σε πολλά κομμάτια, τα οποία βρέθηκαν σκορπισμένα κοντά στα ερείπια του Δικταίου Ιερού στο Παλαίκαστρο της Σητείας. Η μεγάλη πλάκα από γκρίζο τιτανόλιθο είναι αμφίγραφη (ο ύμνος είναι γραμμένος στις δυο πλευρές της, στη μια με μερικά λάθη). Ωστόσο είναι δυνατή η συσχέτιση και η συμπλήρωση της επιγραφής.
Τον ύμνο έψαλαν γυμνοί ασπιδοφόροι νέοι που μιμούνταν τους Κουρήτες, τους νεαρούς αγαθούς δαίμονες που προστάτεψαν και ανάθρεψαν το θείο βρέφος. Είναι μια επίκληση για την ετήσια επάνοδο του νεαρού θεού, για να δώσει να καρπίσουν οι αγροί και τα κοπάδια. Ο ύμνος εντάσσεται στα πλαίσια μυητικών τελετών κατά τη μετάβαση των αγοριών από την εφηβεία στην ωριμότητα, και την είσοδο τους στην τάξη των τέλειων πολιτών
Στον ίδιο χώρο βρέθηκαν επίσης τα τμήματα του χρυσελεφάντινου αγαλματιδίου, του "αριστουργήματος" του Μινωικού πολιτισμού, όπως έχει χαρακτηριστεί και που εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Σητείας.
