Σπήλαιο Πελεκητά

Το Σπήλαιο των Πελεκητών είναι ένα από τα μεγαλύτερα σπήλαια της Ανατολικής Κρήτης, καθώς έχει μέγιστο μήκος 310μ. Το μεγάλο μέγεθός του, ο πλούσιος σταλακτιτικός και σταλαγμιτικός του διάκοσμος και οι θεαματικοί ογκόλιθοι κάνουν αυτό σπήλαιο μοναδικό στο νησί. Βρίσκεται σε υψόμετρο 100μ, στους πρόποδες του Τραόσταλου,  κρυμμένο καλά μέσα στα γυμνά βράχια του άγριου τοπίου της Ζάκρου. Η είσοδος του σπηλαίου βρίσκεται σε απόσταση 5 χιλιομέτρων βορειοανατολικά της Κάτω Ζάκρου, στην περιοχή Πελεκητά ή Συκιά. Για να φτάσει κανείς στο σπήλαιο χρειάζεται είτε μία ώρα περπάτημα από την Κάτω Ζάκρο ή ένα τέταρτο αν το προσεγγίσει από την θάλασσα, πάνω στο μονοπάτι Ε4 Ζάκρος - Καρούμες. 

Το σπήλαιο καλείται και «της Συκιάς ο Σπήλιος», καθώς στην είσοδό του υπάρχει μια γέρικη συκιά. Το πιο γνωστό όμως όνομα, Σπήλαιο Πελεκητών, το πήρε από τους πελεκημένους λίθους που έβγαζε το λατομείο, που βρίσκεται κοντά στο σπήλαιο, προς την θάλασσα. Οι πέτρες από το λατομείο χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή του Μινωικού ανακτόρου της 
Ζάκρου. 

Το Σπήλαιο των Πελεκητών έχει τεράστιες αίθουσες, με πανύψηλες κολώνες, γλιστερούς ογκόλιθους, σταλαγμίτες και σταλακτίτες και απότομες κλίσεις που δίνουν την αίσθηση αμφιθεάτρου. Η είσοδός του είναι εντυπωσιακή και η προσπέλαση γίνεται από θάλαμο με μεγάλη κατηφορική κλίση. Στο τέρμα του υπάρχει μικρή λίμνη με νερό. Συνολικά το μήκος του σπηλαίου είναι 310μ σε ευθεία γραμμή και η έκτασή του 4.5 στρέμματα. Κάτοικοί του σήμερα είναι οι νυχτερίδες και μερικά σπηλαιόβια έντομα. Εδώ έχουν βρεθεί ίχνη κατοίκησης από τη νεολιθική εποχή.  

Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος. 
Τύπος προστασίας από το Υπουργείο Πολιτισμού: Προστατεύεται αυτοδίκαια. Αρμόδια Υπηρεσία: Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας - Σπηλαιολογίας.
Καθεστώς Προστασίας ΦΕΚ: 498/ΑΑΠ/2009-10-02

Η περιγραφή του γεωτόπου είναι αποτέλεσμα του ερευνητικού έργου JoinOut. Το έργο με τίτλο «Σύμπραξη Καινοτόμων Δράσεων Τουρισμού Υπαίθρου» και διακριτικό τίτλο: «JoInOuT», υλοποιείται στο πλαίσιο της Δράσης "Συνεργατικοί Σχηματισμοί Καινοτομίας/ΣΣΚ» - 2η Πρόσκληση: Επιχειρήσεις» και χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και από Εθνικούς Πόρους στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ)» του ΕΣΠΑ 2014-2020» (κωδικός Έργου: ΓΓ2CL-0359457).