Το Φοινικόδασος στο Βάι βρίσκεται σε μια πανέμορφη κοιλάδα και δίπλα από την ομώνυμη, αμμώδη παραλία, κοντά στην αρχαία Ίτανο & 28 χλμ. από τη Σητεία. Απέχει 8 χλμ. από το Παλαίκαστρο και 6 χλμ. από τη Μονή Τοπλού.
Καταλαμβάνει 200 στρέμματα, αποτελείται από αυτοφυείς φοίνικες του Θεόφραστου (Phoenix Theofrasti) και είναι μοναδικό σε μέγεθος όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη.
Εκτός από το Βάι, μεμονωμένα άτομα ή συστάδες βρίσκονται και σε άλλα μέρη της Κρήτης (Πρέβελη, Άγιος Νικήτας κλπ), σε νησιά του ΝΔ Αιγαίου, στην Κύπρο και στην Τουρκία.
Πολλοί θρύλοι υπάρχουν για την προέλευσή του. Λέγεται ότι το δημιούργησαν Φοίνικες που κατά μια δοξασία αποίκισαν πρώτοι την Ίτανο ενώ κατά άλλες εκδοχές δημιουργήθηκε από κουκούτσια χουρμάδων που έτρωγαν Αιγύπτιοι στρατιώτες του Πτολεμαίου του Φιλομήτορος ή του βασιλιά του Πόντου Μιθριδάτη, όταν στο πλαίσιο συμμαχιών είχαν έρθει στην περιοχή ή Σαρακηνοί πειρατές ή επιδρομείς.
Όποιος κι αν είναι ο λόγος εμφάνισης του Φοινικοδάσους στο Βάι, το βέβαιο είναι ότι η ανάπτυξη και η διατήρησή του οφείλεται στο ξηρόθερμο κλίμα και στο υπόγειο νερό της κοιλάδας.
Βέβαιη είναι επίσης η παρουσία του φοίνικα στην αρχαία Κρήτη, τόσο από τις μαρτυρίες του Θεόφραστου και του Πλίνιου, όσο και από την απεικόνισή του σε νομίσματα και αγγεία. Συστάδες φοινίκων υπάρχουν και στην παραλία της γειτονικής Ιτάνου.
Εκτός από τους φοίνικες και άλλα είδη αφρικανικής βλάστησης φύονται στην περιοχή καθιστώντας την έτσι οριακή από πλευράς βιοποικιλότητας. Η περιοχή είναι επίσης πέρασμα πουλιών. Το τοπίο με τις απαλές γραμμές του ορίζοντα, την αρμονική εναλλαγή χαμηλών λόφων και πεδινών εκτάσεων, τα αμπέλια και τους ελαιώνες στις πλαγιές, το εξωτικό χρώμα και το εκθαμβωτικό φως είναι από τα ομορφότερα που μπορεί να συναντήσει κανείς ενώ η ύπαρξη των αρχαίων πόλεων και της Μονής Τοπλού προσδίδουν στην περιοχή ιδιαίτερη ιστορική και πολιτιστική αξία και γοητεία.
Το Βάι λόγω της ιδιαίτερης αξίας και ομορφιάς του προστατεύεται από το Ελληνικό κράτος, την Ευρωπαϊκή Ένωση και από διεθνείς συμβάσεις.
