Μουσείο Ν. Καζαντζάκη

«Το σόι του κυρού μου», γράφει ο Καζαντζάκης στην Αναφορά στον Γκρέκο, «αποσέρνει από ένα χωριό που το λεν Βαρβάρους». Σ’ αυτό το χωριό, τη σημερινή Μυρτιά, δεκαπέντε χιλιόμετρα από το Ηράκλειο, λειτουργεί το Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη, ένα από τα πρώτα προσωπικά μουσεία λογοτεχνών στην Ελλάδα.

Οραματιστής και ιδρυτής του ήταν ο σκηνογράφος Γιώργος Ανεμογιάννης, που με τις ακούραστες προσπάθειές του εξασφάλισε το κτήριο και άρχισε τη δημιουργία των συλλογών, έχοντας την πολύτιμη συνεργασία της Ελένης Ν. Καζαντζάκη και πλήθους ιδιωτών.

Το Μουσείο εγκαινιάστηκε στις 27 Ιουνίου 1983 από την τότε υπουργό Πολιτισμού Μελίνα Μερκούρη. Από τότε δέχεται καθημερινά δεκάδες επισκέπτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, που έχουν την ευκαιρία να εξοικειωθούν με την προσωπικότητα του συγγραφέα μέσα από τις επιστολές και τα ημερολόγιά του, προσωπικά αντικείμενα και ενθύμια των ταξιδιών του, δυσεύρετες φωτογραφίες, μακέτες σκηνικών και κοστούμια από παραστάσεις των έργων του, σπάνιο οπτικοακουστικό υλικό, καθώς και έργα τέχνης εμπνευσμένα από τον λογοτεχνικό του κόσμο.

Το 2008, το Μουσείο ανακαινίστηκε εκ βάθρων, παρουσιάζοντας μια νέα πρόταση έκθεσης των συλλογών του. Η συνολική προσπάθεια απέδωσε έναν χώρο περισσότερο λειτουργικό, φιλικό και προσιτό στη νέα γενιά, και ικανό να δώσει το μεγαλείο και τη διάσταση του πολυσχιδούς έργου και της πολύπλευρης προσωπικότητας του μεγάλου συγγραφέα και στοχαστή.

Η Μόνιμη Έκθεση εμπλουτίστηκε με νεότερα «καζαντζακικά» αποκτήματα, τα οποία, σε συνδυασμό με την αξιοποίηση της νέας τεχνολογίας και το αναθεωρημένο σενάριο εκθεσιακής παρουσίασης του βίου και του έργου του, αποδίδουν ένα αποτέλεσμα οπτικά ενδιαφέρον, φιλολογικά άρτιο και τεχνικά σύγχρονο και δυναμικό.

Παράλληλα, γίνεται μια προσπάθεια να αναδειχθεί ο γνωστικός και εκπαιδευτικός ρόλος του Μουσείου, μέσα από εκπαιδευτικά προγράμματα, ηλεκτρονικές παραγωγές, εκδόσεις, σεμινάρια κ.ά., υλοποιώντας τέτοιες δράσεις που θα του επιτρέπουν να ικανοποιεί τους στόχους ύπαρξής του.