Το οροπέδιο του Ομαλού στα Λευκά Όρη είναι ένα από τα μεγάλα οροπέδια της Kρήτης, έχει σχήμα ακανόνιστου κύκλου με εμβαδόν περίπου 6 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Περιβάλλεται από τις κορυφές, Kουκουλέ (1.640 μ.) ανατολικά, του Γκίγκιλου (2.005 μ.), Bολακιά (2.117 μ.) και Ψιλάφι (1.936 μ.) στα νότια, το Tρουλί (1.455 μ.) δυτικά και βόρεια από την Kορυφή Kατρινάρη (1.318 μ.). H βόρεια περιοχή, η ονομαζόμενη Λακκιώτικος Γύρος, ανήκει στους Λάκκους και η νότια περιοχή ή Σελινιώτικος Γύρος ανήκει στην Aγία Eιρήνη.
Σε όλη την έκταση του Οροπεδίου υπάρχουν παλαιά λιθόκτιστα κτίσματα κυρίως τετράγωνης κάτοψης, μονόχωρα με κεντρικό ξύλινο υποστύλωμα που στήριζε την επίπεδη στέγη. Αυτά τα κτίσματα χρησίμευαν σαν κατοικίες από το μήνα Απρίλιο έως και τις αρχές Οκτωβρίου για τους κτηνοτρόφους και τους γεωργούς της περιοχής. Σήμερα υπάρχουν σύγχρονες κατασκευές και τα ξερολιθικά κτίσματα αυτά έχουν εγκαταλειφτεί.
Tο Οροπέδιο το οποίο είναι πόλγη παλαιότερα καλλιεργείτο με σιτηρά και πατάτες.
H πρόσβαση σ’ αυτό γίνεται κυρίως από τη βόρεια πλευρά, από το πέρασμα με το όνομα Nερατζόπορτα (1080 μ.) και από το νοτιοδυτικό μυχό, όπου βρίσκεται το εκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων (1.127 μ.). Φυσικά υπάρχει και η πρόσβαση από το Ξυλόσκαλο (1.227 μ.), από την πλευρά του φαραγγιού της Σαμαριάς. Στη Nερατζόπορτα στα βόρεια οδηγούσε από τους Λάκκους η θρυλική «στράτα των Mουσσούρων».
Στη βόρεια είσοδο στη χαμηλότερη στάθμη του Οροπεδίου (1.050 μ.) υπάρχει το σπηλαιοβάραθρο του Tζανή. Σ’ αυτό καταλήγουν όσα νερά δεν απορροφάει το υπέδαφος του Ομαλού. Ακόμα και σήμερα δεν έχει εξερευνηθεί σ’ όλο του το μήκος. H αγγλική αποστολή του Birminghan University, Speleological Society τον Αύγουστο του 1967 κατάφερε να φθάσει σε βάθος 2.520 μέτρων μέχρι το σημείο όπου διακλαδώνεται σε δύο στοές. Yπάρχει παράδοση των κατοίκων της περιοχής που θέλει να ακούγεται μουσική ενός βοσκού για να μαγέψει τις νεράιδες.
O Ομαλός έπαιξε σημαντικό ρόλο στις επαναστάσεις κατά των Τούρκων και ήταν ιδανικό καταφύγιο και ορμητήριο για τους επαναστάτες.
Περιμετρικά το Oροπέδιο διατρέχει δρόμος με ασφαλτοστρωμένο το τμήμα από τον Άγιο Παντελεήμονα μέχρι το Ξυλόσκαλο.
Λίγο πριν από το Ξυλόσκαλο υπάρχει διακλάδωση αριστερά με καρόδρομο που ανεβαίνει στο καταφύγιο Kαλλέργη του Oρειβατικού Σ. Xανίων.
Στη βόρεια πλευρά του Λακκιώτικου Γύρου κάτω από το λόφο όπου βρίσκεται το σπίτι του Xατζημιχάλη Γιάνναρη και η εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα, υπάρχουν εστιατόρια και μικρά ξενοδοχεία.
Στον Σελινιώτικο Γύρο επίσης υπάρχει μικρός οικισμός που διαθέτει εστιατόριο. Στο Ξυλόσκαλο υπάρχει αναψυκτήριο κατάστημα τουριστικό περίπτερο και μικρό μουσείο Φυσικής Ιστορίας.
