Οι δρόμοι του οίνου στην ΠΕ Ηρακλείου περνούν μέσα από αιώνιους αμπελώνες, ιστορικά χωριά, παλιά μοναστήρια, αρχαιότητες, αξιοθέατα σύγχρονου πολιτισμού και φυσικά όλα τα επισκέψιμα οινοποιεία της περιοχής.
Το Χουδέτσι (1), είναι ένας οικισμός κρυμμένος στις πλαγιές μιας πανέμορφης κοιλάδας. Στα νότια του χωριού ανοίγεται ένα λοφώδες τοπίο με απέραντους αμπελώνες ανοικτό στα νότια της ενδοχώρας του νομού.
Χουδέτσι-Μεταξοχώρι-Μαδέ-Βοριά
Ακολουθώντας τον επαρχιακό δρόμο νότια από το Χουδέτσι και κάνουμε μια στάση στη Μονή Επανωσήφη μια από τις πλουσιότερες και μεγαλύτερες της Κρήτης στο μουσείο της οποίας θα δούμε σπάνια χειρόγραφα του 18ου αιώνα, εικόνες και κειμήλια.
Συνεχίζουμε προς τα χωριά Μεταξοχώρι, Χαράκι, Μαδέ, Μελιδοχώρι και Βοριά (2) που τα τελευταία χρόνια έχουν αποκτήσει σημαντικό ρόλο στην οινοπαραγωγή της περιοχής.
Χουδέτσι-Προφήτης Ηλίας-Βενεράτο
Λίγο νοτιότερα από το Χουδέτσι μπορούμε να ακολουθήσουμε, με κατεύθυνση δυτικά, το δρόμο που διασχίζει μια λοφώδη περιοχή κατάφυτη από αμπελώνες και μας οδηγεί στο χωριό Προφήτη Ηλία (3) όπου σώζεται το βυζαντινό κάστρο που έκτισε ο Νικηφόρος Φωκάς.
Συνεχίζοντας νοτιοδυτικά πάντα ανάμεσα από κατάφυτες με αμπέλια πλαγιές και αφού διασχίσουμε τα χωριά Κυπάρισσο και Πύργο καταλήγουμε στο βάθος μιας όμορφης κοιλάδας με αμπελώνες.
Στην δυτική έξοδο της κοιλάδας συναντάμε τη δεύτερη μεγάλη οινοποιητική περιοχή της Κρήτης, που με επίκεντρο το χωριό Δαφνές (5) διατηρεί μια μακρόχρονη παράδοση καλλιέργειας εκλεκτών οινοποιήσιμων ποικιλιών.
Το πρώτο χωριό που συναντάμε, το Βενεράτο (4), είναι κτισμένο στη δυτική πλαγιά ενός μικρού φαραγγιού.
Στην είσοδο του χωριού σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο μπορούμε να δούμε τα γλυπτά από πωρόλιθο που αφήνουν πίσω τους οι γλύπτες από όλο τον κόσμο που έρχονται κάθε χρόνο για το διεθνές συμπόσιο γλυπτικής.
Απέναντι από το Βενεράτο, στην ανατολική πλαγιά βρίσκεται η Μονή Παλιανής, ένα πολύ παλιό μοναστήρι που λειτουργεί από τους πρώτους αιώνες του Βυζαντινού Κράτους. Νότια του Καθολικού υπάρχει μια αιωνόβια Μυρτιά που γιορτάζεται στις 23 Σεπτεμβρίου, άλλη μια γιορτή δεντρολατρείας που επιβιώνει από τα μινωικά χρόνια μέχρι σήμερα.
Βενεράτο-Σίβα-Δαφνές-Ηράκλειο
Βόρεια από το Βενεράτο και σε μικρή απόσταση συναντούμε τα χωριά Σίβα και Δαφνές με την μεγάλη οινοποιητική παράδοση και την φημισμένη Γιορτή Κρασιού που διοργανώνεται κάθε καλοκαίρι με άφθονο δωρεάν κρασί και πολλά γλέντια με ζωντανή κρητική μουσική.
Μετά τις Δαφνές (5) και αφού διασχίσουμε το λοφώδες τοπίο στα βόρεια του οικισμού καταλήγουμε στο βάθος της κοιλάδας που ακολουθεί ο δρόμος, ο οποίος μας οδηγεί πίσω στο Ηράκλειο στην περιοχή Εσταυρωμένου.
Βενεράτο-Αυγενική-Άγιος Θωμάς
Νότια από το Βενεράτο βρίσκονται τα χωριά Αυγενική και Άγιος Θωμάς (6), τα οποία περιβάλλει ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον αγροτικό τοπίο που διαμορφώνουν οι πανάρχαιοι αμπελώνες και ελαιώνες στις πλαγιές των λόφων. Στο βάθος νοτιοδυτικά κυριαρχεί ο βραχώδης λόφος της Πατέλλας του Πρινιά πάνω στον οποίο βρίσκονται τα ερείπια της αρχαίας Ριζηνίας.
Ωστόσο ο επισκέπτης που θα ήθελε να γνωρίσει και άλλες περιοχές της ενδοχώρας του Ηρακλείου με οινοποιητική παράδοση έχει τη δυνατότητα εναλλακτικών επιλογών.
Από την περιοχή των Δαφνών μπορεί να ακολουθήσει τον δρόμο που οδηγεί νότια στην πεδιάδα της Μεσσαράς και στην περιοχή της Αρχαίας Γόρτυνας, της πρωτεύουσας της ρωμαϊκής Κρήτης, όπου στο λοφώδες τοπίο του χωριού Πλουτή (7) και του Λαβυρίνθου αναπτύσσεται ένας εξαιρετικός παραδοσιακός αμπελώνας.
Εξάλλου στην Αρχαία Γόρτυνα βρέθηκε ο «Κώδικας της Γόρτυνας», το παλιότερο νομοθετικό κείμενο της Ελλάδας, όπου καταγράφονται διάφοροι κανόνες για την καλλιέργεια του αμπελιού.
